Coronaproof werkplek? Zo maakt u een coronaprotocol

Alle bedrijven waar kans op besmetting bestaat moeten een coronaprotocol opstellen. Hoe werkt dat?

Coronaproof werkplek? Zo maakt u een coronaprotocol

De overheid vroeg tijdens de coronapandemie aan sectoren en bedrijven om zelf een coronaprotocol op te stellen. Daarin maken zij afspraken op maat om veilig terug te kunnen keren naar de werkomgeving. Bij die veilige terugkeer naar de werkvloer biedt de overheid ondersteuning met zogeheten ‘flankerend beleid’.

Verantwoord naar de werkplek?

Tijdens de coronapandemie zijn unieke en vergaande maatregelen genomen om verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Deze ingrijpende maatregelen waren noodzakelijk. Maar ze hebben ook veel schadelijke neveneffecten gehad. Op de economie natuurlijk, maar ook op de kwaliteit van leven en de volksgezondheid.

Door werkbare protocollen op te stellen voor de eigen situatie, konden werknemers weer (deels) op de werkplek aan de slag. Zonder onnodig risico voor de gezondheid van werknemers. En zonder onnodige extra economische schade.

Jawel, met coronaprotocol en overheidsmaatregelen

Een coronaprotocol maakt een beheerste terugkeer naar de werkplek mogelijk en ook verantwoord. Dit protocol moet minimaal de uitwerking bevatten van drie thema’s: afstand, hygiëne en bescherming. Ook gedragsbeïnvloeding (medewerkers, bezoekers, leveranciers) en interne handhaving zijn hierbij van ondersteunend belang. Ten slotte moeten we extra druk op de publieke ruimte en het openbaar vervoer zoveel mogelijk zien te voorkomen.

De overheid zelf kwam met ‘flankerend beleid’ en met wetgeving voor de anderhalvemetersamenleving. Deze combinatie van overheidsmaatregelen en branchespecifieke protocollen waren nodig.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor de werkplek

  • Maak zo veel mogelijk gebruik van vaste werkplek/-eiland/-ruimte om verspreiding te beperken.
  • Zet bureaus naast elkaar iets verder uit elkaar. Of gebruik bureaus alleen om en om. Er zijn ook apps beschikbaar om vooraf een nog beschikbare werkplek te reserveren.
  • Plaats plexiglas schermen tussen bureaus tegenover elkaar. Of halfhoge tussenwandjes.
  • Markeer waar nodig of gewenst 1,5 meter overlegafstand op de vloer met tape.
  • Gebruik een papieren (wegwerp)bureaulegger, met daarop bijvoorbeeld de belangrijkste tips en richtlijnen voor coronaproof werken.
  • Iedereen een eigen (compact) toetsenbord en muis. Dit is ook handig voor thuiswerken, maar dan samen met een inklapbare laptopverhoger.
  • Maak balie dieper om voldoende afstand te creëren tussen medewerker en bezoeker. Of een tafel of paaltjes met ketting ervoor plaatsen. Maximaal twee bezoekers tegelijk aan de balie (deur op afstand bedienen).

Goede voorbeelden

Enkele goede voorbeelden van een sectorbrede aanpak zijn

  • de bouw- en technieksector die een aantal werkbare protocollen opstelden. Daarmee kunnen bouwvakkers en monteurs gewoon hun werk doen. Zowel bij nieuw- en verbouw als bij service en onderhoud ‘achter de voordeur’. We metselen op voldoende afstand, we timmeren in vaste kleine teams. En schaften? Dat doen we buiten.
  • Ook in de supermarkten zijn veel praktische oplossingen gevonden. Dat moet ook wel, als onderdeel van een van de vitale sectoren. Zo is het gebruik van een winkelwagentje verplicht gesteld. Schone en ‘vuile’ karretjes staan daarbij in gescheiden vakken. Medewerkers van de vulploeg dragen hesjes. En er staan lijnen op de grond en schermen bij de kassa’s.

In de horeca is het afhalen en bezorgen van maaltijden gemeengoed geworden. En toen de horeca weer open ging waren er door de afstandsregels minder beschikbare tafeltjes.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor de organisatie

  • Blijf de algemene, landelijke hygiënerichtlijnen volgen en intern communiceren. Denk aan thuisblijven bij klachten, hoesten en niesen in de elleboog en vaker en goed handen wassen.
  • Stel beleid op voor bijzondere risicogroepen, zoals ouderen, zwangeren of medewerkers met onderliggende aandoeningen. Zij kunnen bij een besmetting ernstiger klachten ontwikkelen.
  • Werktijden meer spreiden. Of zelfs een vorm van ploegendienst (vroeg-laat) invoeren. Dit vermindert de bezetting van het kantoor, maar ook de druk op het verkeer en openbaar vervoer.
  • Vergaderingen? Waar mogelijk (video)bellen. Of met maximaal drie mensen en voldoende tussenruimte.
  • Afspraken buiten de eigen regio in principe altijd via videobellen. Noodzakelijke dienstreizen liever niet met OV, maar met eigen auto. Niet carpoolen.
  • Gebruik van (eigen) thermoskan om minder vaak koffie/thee te moeten halen.
  • Geen gebruik van bedrijfskantine. Of in meerdere ‘shifts’ en met voldoende zitruimte. Minder stoelen.
  • Eigen lunch meenemen. Of die vooraf bestellen/betalen bij cateraar en klaar laten zetten.
  • Lunchwandelen stimuleren (maximaal met twee, voldoende afstand). Bij slecht weer lunch op kamer.
  • Bezoekers alleen indien noodzakelijk. Gedragsregels duidelijk kenbaar maken.
  • Aannemers, onderhoudsmonteurs werken standaard met ‘werkvergunning’. Hierin afspraken maken en vastleggen over veiligheid voor werkomgeving. Bijvoorbeeld werkplek afzetten, hesje dragen en ook weer belangrijkste gedragsregels uit protocol kenbaar maken.
  • Vaker schoonmaken. Bureaus dagelijks vochtig laten afnemen en vervolgens nadrogen. Vaker reinigen van alle vaak aangeraakte oppervlakken, zoals trapleuningen, deurklinken, touchscreens en kranen.
  • Verstrek waar nodig beschermingsmiddelen, zoals (wegwerp)handschoenen voor schoonmakers.
  • Voldoende flesjes ontsmettingsgel en -doekjes op elke afdeling. Te gebruiken door medewerkers.
  • Vaker thuiswerken. Eventueel inroosteren, bijvoorbeeld om de beurt een dag.
  • Zorg bij thuiswerk wel voor goede voorlichting en ondersteuning bij inrichting van de thuiswerkplek.

Een coronaprotocol, hoe stelt u er zelf een op?

Oké, een coronaprotocol dus. Hoe stelt u er zelf een op? Hier volgen enkele aandachtspunten.

  • Houd het kort en eenvoudig. Een (dubbelzijdig) A4-tje is meestal voldoende.
  • Kies voor concrete praktische oplossingen, passend bij uw situatie. Presenteer die overzichtelijk. Zo dus dat iedereen in de organisatie die direct begrijpt en kan toepassen.
  • Vertaling in pictogrammen, posters en ander beeldmateriaal helpt bij de communicatie naar de medewerkers.
  • Vermeld de datum en houd het document ‘levend’. Want de komende tijd zult u het nog regelmatig moeten aanpassen door versoepeling of juist aanscherping van de leefregels.
  • Stel een ‘coronaverantwoordelijke’ aan. Deze ziet toe op naleving van het protocol. Ook behandelt hij meldingen van medewerkers over onveilige situaties.

> TIP: laat de arbodeskundige nog even meedenken bij het opstellen van uw protocol. Of misschien kan hij een schriftelijke ‘toetsing’ uitvoeren op het eindconcept. Dat voorkomt dat u essentiële punten mist.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor het gebouw

  • Maximaal 1 persoon tegelijk in de lift. Alleen gebruiken indien moeilijk ter been of bij gebruik van interne transportmiddelen. Vaker de trap nemen stimuleert tegelijkertijd meer beweging.
  • Op rondlopende gangen eenrichtingsverkeer invoeren. Op doodlopende gangen is de regel ‘altijd rechtshouden’, dus niet naast elkaar lopen. Eventueel middenlijn op de vloer.
  • Trappenhuizen splitsen in een opgaande en een neergaande trap.
  • Bij drukke punten 1,5 meter afstand visualiseren met tape op vloer, bijv. bij trappen, printers en koffieautomaat. Bij gangdeuren of andere smalle doorgangen een voorrangsregeling markeren.
  • Meer en vaker ventileren om de lucht te zuiveren. Zowel mechanisch (installatie) als natuurlijk (ramen open). Ventilatie liefst vroeger starten en langer doorgaan.
  • Leverancierszone creëren waar artikelen veilig kunnen worden neergezet zonder dat medewerkers ‘in de weg’ lopen.

Kies praktische oplossingen die passen in uw situatie

Maar ook medewerkers zijn creatief in het vinden van oplossingen. Zo bedacht een opzichter van een woningbouwvereniging dat hij niet meer zelf meeging met een huisbezichtiging. In plaats daarvan kon de klant de sleutel ophalen in een kastje, voorzien van een pincode. Na bezichtiging werd de terugbezorgde sleutel ontsmet en de code aangepast.

Dit voorbeeld maakt het belang duidelijk van oplossingen die goed passen in de eigen situatie. In de drie kaders ‘Coronaprotocol – praktische oplossingen voor ...’ door de tekst heen vindt u diverse praktische oplossingen. Die zijn onderverdeeld naar werkplek, gebouw en organisatie. De nadruk ligt hierbij op werken in een kantooromgeving. Voor andersoortige werkplekken, zoals in de industrie, is altijd veel meer maatwerk nodig. Maar hopelijk helpen deze oplossingen u alvast op weg. Veel succes. Werk veilig. Blijf gezond.

Ronald Simonis | HVK AH A&O, Effect Veiligheid BV

Eerste publicatie november 2020; update maart 2023

Uw bedrijf coronaproof in zes stappen
Zorgplicht geschonden of kletsverhaal van werknemer?

Zorgplicht geschonden of kletsverhaal van werknemer?

Kan een beknelling een huis-, tuin- en keukenongeval zijn, dat weinig of niets met het werk te maken heeft?

Metselaar valt in put op linke werklocatie 

Metselaar valt in put op linke werklocatie

Een metselaar valt tijdens zijn werkzaamheden in een put en breekt zijn voet. Niet alleen is de put nogal diep, de vloer is bovendien van beton en er...

Medische machtiging na einde wachttijd; mag looninhouding nog?

Medische machtiging na einde wachttijd; mag looninhouding nog?

Als een zieke medewerker onder behandeling is van een specialist, vraagt de bedrijfsarts regelmatig medische informatie op. De werknemer dient...

Straf voor bedrijf, leidinggevende of allebei na ongeval?

Straf voor bedrijf, leidinggevende of allebei na ongeval?

'Taakstraffen opgelegd aan directeur van asbestsaneringsbedrijf na twee arbeidsongevallen'. Dat is de kop van een nieuwsbericht op de website van het...

Werkweigering of arbeidsongeschiktheid?

Werkweigering of arbeidsongeschiktheid?

Is 'werkweigering' een geldige reden voor ontslag op staande voet? Dat hangt af van de omstandigheden, zo illustreert deze rechtszaak.

Duurzaamheid niet langer vrijblijvend. Zo maak je jouw bedrijf CSRD-proof

Duurzaamheid niet langer vrijblijvend. Zo maak je jouw bedrijf...

Vanaf 2024 zijn grote bedrijven als gevolg van de voorgestelde Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht te rapporteren over de...

Hybride werken en spitsheffing gaan niet samen

Hybride werken en spitsheffing gaan niet samen

Koolmees, president-directeur van de NS, wil dat er vanaf 2026 een spitsheffing komt op treinkaartjes op drukke trajecten. Daarmee hoopt Koolmees...

Ontbreken verblijfsvergunning: einde arbeidsovereenkomst?

Ontbreken verblijfsvergunning: einde arbeidsovereenkomst?

Mag een werkgever de arbeidsovereenkomst ontbinden als de werknemer niet meer beschikt over een geldige verblijfsvergunning?