Veiligheidsschoenen gaan helaas niet eeuwig mee, dus moest de inkoper er weer 500 bestellen. Een lastige klus? Nou … nee. Want toen hij het aanbod bekeek, stuitte hij op enorme prijsverschillen. Er waren S3-veiligheidsschoenen van 250 euro, maar ook van 25 euro. Beide modellen hadden een CE-markering en voldeden aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen van de EU-wetgeving. Dus was de beslissing snel genomen. De inkoper hield de schade beperkt tot 500 x 25 = 12.500 euro. PBM’s kopen, no big deal.
> LEES OOK: Het wat & hoe van PBM
Bij PBM's kopen letten op prijs, veiligheid én comfort
Zo gaat het bij veel bedrijven, vreest Dirk Muis, Consultant Quality, Health, Safety and Environment. En dat woord – vreest – is bewust gekozen. “Natuurlijk, ik kan die inkoper wel begrijpen. Als je kiest voor 500 schoenen van bijvoorbeeld 100 euro, kom je uit op een totaalbedrag van 50.000 euro. En inderdaad: dat is geen biergeld. Maar wat die inkoper vergeet, is dat je bij PBM’s kopen niet alleen moet kijken naar de prijs en de veiligheid. Minstens net zo belangrijk is het comfort.”
En juist dat comfort laat bij goedkopere PBM’s vaak te wensen over. “Vroeger, toen ik nog in dienst was van een grote arbodienst, sprak ik regelmatig werknemers die klaagden over zweetvoeten. En weet je wat de collega's dan zeiden? Gewoon vaker je voeten wassen en je sokken verwisselen. Maar die zweetvoeten kunnen ook worden veroorzaakt door de schoen: door het goedkope binnenwerk kan de voet bijvoorbeeld nauwelijks ademen.”
> TIP: DOWNLOAD de checklist Veiligheidsschoenen
Comfort niet alleen van belang bij veiligheidsschoenen
Volgens Muis speelt dit probleem niet alleen bij veiligheidsschoenen. “Iets dergelijks zie je bij hesjes: ook die heb je in verschillende prijsklassen. Bij de allergoedkoopste krijg je te maken met een coating die al heel snel gaat dicht zitten. Het resultaat: een oncomfortabel zweetding.
En wat dacht je van helmen? De goedkoopste heeft een binnenwerk met drie bandjes die de helm ondersteunen, en een andere heeft er vijf. Dat laatste is natuurlijk veel comfortabeler. Daardoor zullen mensen minder snel geneigd zijn om zo'n ding af te zetten.”
> LEES OOK: Die veiligheidshelm past ons allemaal
PBM’s kopen niet overlaten aan uitsluitend inkopers
Uit die laatste opmerking blijkt: comfort is niet alleen belangrijk voor het welbevinden van de medewerkers, maar ook voor hun veiligheid. Dus PBM’s kopen is volgens Muis niet iets dat je moet overlaten aan de inkopers. Althans, niet alleen.
“Ik adviseerde eens een groot bedrijf dat op zoek was naar een nieuwe PBM-leverancier. Hiervoor organiseerden ze een aanbesteding, en daar werden wij als arbodienst in een vroeg stadium bij betrokken. Wij kwamen toen met een lijstje van eisen, niet alleen op het gebied van veiligheid, maar ook als het ging om comfort. Het resultaat was een reeks van aanbieders van wie je niet alleen de prijs kon vergelijken, maar ook het product. Samen met de inkopers maakten wij de eerste schifting, de afdeling Inkoop nam vervolgens de beslissing.”
> LEES OOK: Met wie doet u als arbo-expert het liefst zaken?
Ideale trio: preventiemedewerker, veiligheidskundige, inkoper
Dat is volgens Muis de ideale taakverdeling. “De partijen moeten doen waar ze goed in zijn: de veiligheidskundige heeft verstand van veiligheid, de inkoper van inkoopstrategieën. Maar diezelfde inkoper weet misschien niet hoe de PBM’s binnen het bedrijf worden gebruikt. Stel dat ze daar moeten kiezen tussen diverse vormen van gehoorbescherming. Gaan ze dan voor oorwatten van 0,25 euro of voor de otoplastieken van 100 euro? Om die beslissing te nemen, moet je weten onder welke omstandigheden medewerkers die dingen gebruiken.”
> LEES OOK: De maximale pieken voor je otoplastieken
Volgens Muis heb je dan namelijk te maken met verschillende situaties. “Zijn de werknemers af en toe bezig met een slijpklusje? Dan volstaan oorkappen. Maar staan je mensen de hele dag in het lawaai, dan is gehoorbescherming in je oren de beste oplossing. In dat geval kun je het beste kiezen voor otoplastieken. En nu we toch bezig zijn: als er sprake is van discontinu geluid, gebruik je bescherming op je oren, bijvoorbeeld oorkappen. Maar als je te maken hebt met continu geluid, dan gebruik je liever bescherming in je oren. Je moet het maar weten als inkoper.”
Er is trouwens nog een partij die een belangrijke rol speelt bij PBM’s kopen: de preventiemedewerker. “Deze medewerker weet of er klachten zijn bij de gebruikers van PBM’s”, zegt Muis. “Vandaar de rolverdeling: de preventiemedewerker komt met de gebruikerservaring, de veiligheidskundige gaat over de specificaties en de inkoper zoekt vervolgens de voordeligste oplossing.”
> LEES OOK: Wat doet de preventiemedewerker?
Duivenvoorden Elektrotechniek
Nee, een afdeling inkoop heeft directeur Willem Resink niet. Geen wonder, want Duivenvoorden Elektrotechniek telt slechts 20 man. Dus is PBM’s kopen de zaak van Resink zelf. Hoewel … helemaal alleen opereert hij niet. “Als wij op zoek gaan naar nieuwe S3-veiligheidsschoenen, koop ik in eerste instantie twee of drie paar. Vervolgens laat ik die testen door een aantal monteurs. Lopen ze lekker? Blijven ze waterdicht? Krijg je snel zweetvoeten? Zijn ze te zwaar of misschien te licht? Pas als na een maand of drie blijkt dat de mannen tevreden zijn, koop ik die schoenen ook voor de collega’s.”
En hoeveel is Resink bereid te betalen? Dat hangt volgens hem af van het PBM. “Wij gaan nooit op de bodem zitten, maar bij de aankoop van schoenen kijken we wel naar de prijs. Je hebt modellen van 25 en van 320 euro; wij houden het op een euro of 80. Maar als het gaat om helmen, kiezen we voor het hogere prijssegment. Onze monteurs verrichten vaak bukkend werk en dan wil je niet dat zo’n helm iedere keer van je hoofd valt. Die helm moet dus goed zitten – maar ook goed staan. Want ook al werken hier alleen maar mannen… sommigen van die jongens zijn net modepoppen.”
Bij kleine bedrijven is PBM’s kopen vaak taak directeur
Althans, dit geldt voor grote bedrijven. Want bij kleine is deze rolverdeling niet aan de orde. “Daar loopt veelal geen veiligheidskundige rond”, zegt Muis. “Soms wordt die op los-vaste basis ingehuurd. En een afdeling Inkoop, die hebben ze meestal ook niet. PBM’s kopen is daar vaak een zaak van de directeur. Die koopt ze bijvoorbeeld graag bij een leverancier in het dorp waar hij een goede relatie mee heeft. Begrijp me goed: zo’n directeur heeft het beste voor met zijn personeel. Maar bij sommigen van hen ontbreekt de kennis.”
Vandaar Muis’ advies aan kleine bedrijven: als je zelf de kennis niet in huis hebt, zoek dan liever een leverancier die je kan adviseren. “Kies voor PBM-leveranciers die bij klanten over de vloer komen. Zij weten vaak ook hoe je hun spullen moet gebruiken. En dikwijls beschikken ze daar ook over een veiligheidskundige en krijg je een advies op maat.”
Tekst | Peter Passenier
> TIP: PBM’s? NIEUW: PBMwijzer, goed beschermd aan het werk (Jos Putman, Wulf van den Eshof, red)
