Tillen komt in veel functies voor. Denk aan de vele pakketjes die een pakketbezorger op een dag tilt, de vakkenvuller in de supermarkt of het tillen van stenen bij metselaars. Om te weten of er te zwaar getild wordt, kun je de FNV tiltest doen. De FNV heeft de bestaande Tiltest in een nieuw jasje gestoken, waardoor deze nu ook makkelijk op smartphone in te vullen is. Daarmee check je direct of er niet te zwaar getild wordt.
40% doet lichamelijk belastend werk
Nog steeds heeft bijna 40% van de werknemers lichamelijk belastend werk, zo blijkt uit het FNV onderzoek veilig en gezond werken (2020/2021) en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2020. Denk hierbij aan te zwaar tillen, duwen/ trekken, werken in ongunstige werkhoudingen, blootstelling aan trillingen of repeterende bewegingen.
Wat zijn de risico’s van te zwaar tillen?
Tillen en dragen behoort tot de belangrijkste werkgerelateerde risicofactoren voor beroepsziekten aan het houdings- en bewegingsapparaat (Kerncijfers beroepsziekten 2021, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten). Elk jaar vallen er weer mensen uit met gezondheidsklachten door lichamelijke overbelasting. Van alle werkgerelateerde verzuimdagen is 23% toe te schrijven aan fysiek belastend werk (Factsheet lichamelijke overbelasting 2021, TNO).
Dat je door zwaar tillen rugklachten kunt ontwikkelen weten de meeste mensen wel. Daarnaast kan te zwaar tillen ook zorgen voor klachten aan nek, schouders, elleboog, pols en hand, knieën en heupen. Kortom tillen heeft invloed op het hele lichaam. Niet voor niets is vorig jaar door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de campagne ‘Hoe TOP werk jij? Pak lichamelijke belasting aan!’
Hoe zwaar mag je tillen?
Het hangt af van de omstandigheden wat een veilig gewicht is om te tillen. Als alle omstandigheden ideaal zijn, ligt de grens op 23 kilo volgens de NIOSH-formule. Maar ideale omstandigheden komen niet vaak voor. En dus ligt het maximale gewicht dat getild kan worden zonder gevaar voor de gezondheid vaak een stuk lager. Factoren die van invloed zijn op het maximale tilgewicht zijn onder andere de afstand tot de last, of je moet draaien tijdens het tillen en de frequentie waarmee je tilt.
Doe de Tiltest
De FNV Tiltest is gebaseerd op de NIOSH-formule. Uitgangspunt bij het gebruik van NIOSH-formule is dat er met twee handen getild wordt. Ook de richtlijnen van de Arbeidsinspectie verwijzen naar deze formule.
Voorbeelden uit de praktijk
In de praktijk zie je dat er in veel functies nog getild moet worden. Zo laten deze twee voorbeelden zien.
Voorbeeld: productiemedewerker
Een productiemedewerker in een fabriek moest lege bakken van 16 kg per stuk opstapelen tot een hoogte van 170-200 cm. Per dag moest hij zo’n 170 bakken stapelen. De FNV Tiltest scoorde rood. Naast deze werkzaamheden moest hij ook nog zwaar duwen en trekken en op een oude heftruck rijden, waarvan de vering slecht was. De productiemedewerker ontwikkelde rugklachten en is hiermee uitgevallen en in de WIA gekomen.
Lees ook
Voorbeeld: monteur
Een monteur in een garage moet met name in de bandenwisselweken in het voor- en najaar veel banden verwisselen. De banden van zeven auto’s per dag verwisselen is dan geen uitzondering. Het gaat dan om complete wielen, die per stuk zo’n 22 kg wegen. Elke auto heeft natuurlijk vier wielen. Eerst moet het oude wiel van de auto getild worden, daarna het nieuwe wiel weer op de auto. De wielen worden ook nog ergens opgeslagen, dus de wielen moeten nog een keer getild worden bij het pakken en opruimen van de wielen. Per auto komt het neer op 16 keer tillen, voor zeven auto’s betekent dit 122 keer tillen op een dag. De NIOSH-norm wordt hierbij overschreden. De monteur werkt ook vaak nog in ongunstige werkhoudingen. Hulpmiddelen had deze monteur niet tot zijn beschikking. In de arbocatalogus van de banden en wielenbranche staan oplossingen zoals de wielmontagelift. Niet alleen scheelt dit een hoop tillen voor de monteur, je kunt er ook nog sneller mee werken.
Hoe kun je hier als professional mee omgaan?
Door langdurige klachten lijden in totaal 424.000 werknemers (2020) aan een beroepsziekte aan rug, arm, nek, schouder, knie of heup. Onder andere veroorzaakt door tillen. Dit zorgt niet alleen voor persoonlijk leed, maar ook jaarlijks weer voor hoge kosten voor werkgevers. Denk bijvoorbeeld aan de kosten voor loondoorbetaling bij verzuim. Het loont dus om lichamelijke belasting aan te pakken.
Maak gebruik de FNV Tiltest om te bepalen of bepaalde tilsituaties risico’s met zich meebrengen
Start als arboprofessional met het in kaart brengen van alle risico’s op het gebied van lichamelijke belasting op de werkvloer. Dit is ook een verplicht onderdeel in de Risico Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E). Wanneer tillen op de werkvloer voorkomt, kun je gebruik maken van de FNV Tiltest om te bepalen of bepaalde tilsituaties risico’s met zich meebrengen voor de gezondheid van de werknemers.
Als je weet wat de risico’s zijn, kun je gericht maatregelen gaan treffen om deze te verminderen. Houd hierbij de arbeidshygiënische strategie aan. Onderzoek dus eerst of er technische en organisatorische maatregelen mogelijk zijn, voordat je gaat kijken naar persoonlijke maatregelen.
Bij maatregelen kun je denken aan het wegnemen van de tiltaak door bijvoorbeeld automatisering of robotisering. Maar mogelijk is het werk ook lichter te maken met een tilhulpmiddel of het aanpassen van het werkproces. Bij het zoeken naar oplossingen voor jouw bedrijf kun je gebruik maken van de arbocatalogus in jouw sector. Bedenk bij het veranderen van werkprocessen dat dit tijd kost en dat het belangrijk is om iedereen hierin mee te nemen.
Tekst| Marike Schooneveldt, FNV Beleidsadviseur veilig en gezond werken
Kennis maakt veilig!
