Een vertrouwenspersoon is geen excuustruus 

Wat is eigenlijk een goede vertrouwenspersoon? Cor van Duinhoven geeft zijn visie op deze boeiende functie met een aantal voorbeelden uit zijn praktijk. "Met informele oplossingen kun je een hoop ellende voorkomen, voor werknemer én werkgever."

Een vertrouwenspersoon is geen excuustruus 

Cor van Duinhoven, auteur van het boek Gids voor vertrouwenspersonen, vertelt in een podcast in de serie Verhalen in Veiligheid wat een vertrouwenspersoon wel en vooral niet kan.

Mensen moeten ontspannen hun eigen verhaal kunnen doen. Dus de vertrouwenspersoon moet allereerst heel goed kunnen luisteren, mensen niet in de rede vallen, empathie hebben, geen eigen oordeel en mening geven en ook geen eigen verhaal inbrengen. Samen kijken melder en vertrouwenspersoon dan daarna hoe ze het probleem kunnen aanpakken en oplossen.

Voorkom problemen met informele oplossingen

De vertrouwenspersoon is nu natuurlijk erg in de publiciteit en voor de slachtoffers is veel aandacht. Maar het onderwerp is eigenlijk altijd voor een organisatie belangrijk. Met informele oplossingen kun je immers voorkomen dat iemand met ruzie of problemen in de Ziektewet komt, wat veel geld kost.

Ze moeten het zelf doen

Soms denken mensen dat een vertrouwenspersonen een bemiddelaar is. Maar bemiddelen is voor mediators. Als melders het probleem willen aanpakken, moeten ze dat zelf doen. Ze krijgen van de vertrouwenspersoon dan de handvatten en ideeën. Alleen in sommige gevallen gaat de vertrouwenspersoon met ze mee naar afspraken. Bijvoorbeeld als ze aangifte doen bij de politie.

Geen Excuustruus

Cor kijkt als extern vertrouwenspersoon altijd eerst heel kritisch naar het arbobeleid van een organisatie en naar klachtenprocedures. En niet te vergeten naar de voorlichting hierover. Als dat niet in orde is moet dat natuurlijk anders. En als er helemaal niks is begint hij er niet aan. "Ik ben geen excuustruus waar je alles op af kunt schuiven." Organisaties moeten dus ook veel zelf regelen en willen dat vaak graag. Daar kan de vertrouwenspersonen bij helpen. Aan het eind van het jaar maakt deze ook een jaarverslag met conclusies waar een organisatie verder mee kan.

Het zijn andere tijden

Door alles wat er gebeurd is rond #metoo en The Voice zie je wel dat organisaties serieuzer omgaan met ongewenst gedrag. Maar Cor ziet veel verschillen tussen organisaties. Er zijn bedrijven die hun medewerkers van alles aanbieden: in- en externe vertrouwenspersonen, mediators, coaches en zelfs psychologen ter ondersteuning. Maar er zijn er ook bij wie dat nogal tegenvalt.

Lastige elementen aan de functie

Vertrouwenspersonen hebben het niet altijd makkelijk. Zij moeten geen probleem-eigenaar worden en het probleem niet mee naar huis nemen. Cor ziet best veel shit voorbijkomen. Het is daarom belangrijk dat vertrouwenspersonen intervisie hebben met collega's. Als het niet goed gaat kunnen ze dan overleggen over wat ze eventueel anders kunnen doen.

Bovendien hoor je als vertrouwenspersoon altijd maar één kant van het verhaal. Hij is geen onderzoeker. Daarom is het belangrijk dat hij bij een klager wel een paar keer goed navraagt of er ook andere invalshoeven zijn waarmee hij rekening kan houden.

Soms kan een traject ook frustrerend verlopen. Als iemand echt wordt geïntimideerd kan hij klagen en van iedereen gelijk krijgen. Ook van de rechter. Maar deze kan zo'n persoon dan op verzoek van de werkgever toch ontslag verlenen omdat er sprake is van een verstoorde arbeidsrelatie. Dat kan heel teleurstellend zijn voor het slachtoffer en een zak geld helpt dan niet altijd. Maar dit zijn uitzonderingen. Vaak is er wel iets te bedenken waardoor iemand toch met plezier weer naar zijn werk gaat.

Hoe word je een goede vertrouwenspersoon?

Er is een promotieonderzoek van dr Carla Goosen die onderzoek deed naar de professionaliteit van de vertrouwenspersoon seksuele intimidatie. Mensen zouden heel veel moeten kunnen en kennen. Dat soort mensen zijn natuurlijk heel lastig te vinden. Maar ja, voor veel mensen is de vertrouwenspersoon maar een bij-functie. Dat is helemaal geen probleem, als het maar mensen zijn die vrij in de organisatie kunnen bewegen, zonder allerlei lijntjes. Dus niet een hr-manager, bedrijfsarts,directeur, jurist of OR-lid. De meeste anderen kunnen na een voorselectie prima intern vertrouwenspersoon worden, zegt Cor. Dat zijn vaak collega's die van nature al vertrouwen uitstralen en waar zij al naar toe gaan bij problemen. Het wordt lastiger als het gaat om zware zaken of intimidatie of fraude en je hebt dan niet de ervaring van iemand die dat dagelijks gewend is, zoals een externe vertrouwenspersoon.

Opleidingen vertrouwenspersoon

Cor is best tevreden over wat er in opleidingenland de laatste jaren is gebeurd. Opleidingen zijn verbeterd en kunnen worden gecertificeerd. Wel zou het heel veel helpen als het voorstel van Groen Links wordt aangenomen waarin staat dat iedere organisatie een vertrouwenspersoon moet hebben. Want onderzoek laat zien dat ongeveer 38% van de bedrijven helemaal geen vertrouwenspersoon heeft. En als hij er wel is is hij vaak niet vindbaar in de organisatie. Dus daar is nog veel ontwikkelingswerk te doen voor alle vertrouwenspersonen!

Cor van Duinhoven was in het verleden directeur P&O en manager arbozorg. Hij traint nog steeds veel vertrouwenspersonen en is al 15 jaar gecertificeerd vertrouwenspersoon. Hij schreef de Gids voor vertrouwenspersonen, een praktische handleiding. Beluister nu de podcast met Ton van Duinhoven.

Jacqueline Joosten

Jacqueline Joosten

Hoofdredacteur

Jacqueline volgt sinds jaar en dag alles over veilig en gezond werken. Zij probeert altijd waarde toe te voegen aan berichten en de vertaalslag te maken naar de arboprofessional.

Preventie en aanpak van grensoverschrijdend gedrag met hernieuwde handreiking

Preventie en aanpak van grensoverschrijdend gedrag met hernieuwde...

Regeringscommissaris Mariëtte Hamer presenteert haar nieuwe editie van de handreiking voor organisaties over seksueel grensoverschrijdend gedrag op...

Klokkenluider of gefrustreerde werknemer?

Klokkenluider of gefrustreerde werknemer?

Een bakfietsfabrikant wil de arbeidsovereenkomst met een monteur via de rechter ontbinden. Is hier sprake van een moeilijke werknemer of verdient...

De WIA eenvoudiger? OCTAS presenteert 3 varianten

De WIA eenvoudiger? OCTAS presenteert 3 varianten

Wie snapt er nog iets van de WIA? Daarom presenteert OCTAS in een adviesrapport drie varianten voor een eenvoudiger WIA-stelsel. In de variant...

Steigerongeval Amercentrale: het verhaal van Ulaş Doğans zus

Steigerongeval Amercentrale: het verhaal van Ulaş Doğans zus

Het steigerongeval in de Amercentrale is ruim 20 jaar geleden. Hoe gaat het nu met de geliefden en nabestaanden van de slachtoffers? Rudolf van Doorn...

Wetsvoorstel verruiming schadevergoeding broers en zussen van slachtoffers

Wetsvoorstel verruiming schadevergoeding broers en zussen van...

De minister van Justitie gaat kijken of er op korte termijn een wetsvoorstel kan komen voor het vergoeden van affectieschade die is geleden door...

Welke veiligheidslessen kun je trekken van een actuele RI&E?

Welke veiligheidslessen kun je trekken van een actuele RI&E?

Hoe ziet jouw RI&E eruit? Is het gewoon een bestand in Word of Excel? In dat geval moet je misschien eens gaan denken over een QHSE-platform met een...

Omarm de ramadan: zo doen deze 3 bedrijven dat

Omarm de ramadan: zo doen deze 3 bedrijven dat

Wil je werknemers die meedoen aan de ramadan extra ondersteunen? Schiphol, industriële wasserij Newasco en Albert Heijn delen tips. Met vooraf nog...

Vrouwen in Arbo: er is nog een wereld te winnen

Vrouwen in Arbo: er is nog een wereld te winnen

Elk jaar op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. Een dag waarop de wereld stil staat bij gelijke rechten voor iedereen. Hoe zit dat in de...