Kunst of kabaal?

Orkesten worstelen met deze zorgplicht. Luister naar Peter Iping van de Arbeidsinspectie, landelijk projectleider van, onder meer, de podiumkunsten. In 2002 werkte hij mee aan het arboconvenant voor deze sector, maar hij moet toegeven dat lang niet alle doelstellingen zijn gehaald. 'We streefden ernaar om het geluid met vijf decibel omlaag te brengen, en ook wilden we minder mensen blootstellen aan gevaarlijk geluid, en ze overhalen om gehoorbescherming te gebruiken. Maar daar zijn we nauwelijks aan toegekomen. Hoogstens hebben we bewustwording op gang gebracht en het onderwerp uit de taboesfeer gehaald: musici laten vaker hun gehoor testen; de orkestleiding weet meer van de risico's. Het gaat met kleine stapjes.' Waarom? Hoe komt het dat orkesten zoveel tijd nemen voor de bescherming van hun medewerkers? Niet omdat bovengenoemde cellist de enige was die risico's liep. Iping: 'Heb je wel eens bij de Praxis een plank op maat laten zagen? Dan kom je op zo'n 95 dB (A). Maar de pieken van een symfonieorkest reiken tot 100, zelfs tot 105 dB (A). Die komen dus in de buurt van een pneumatische breakhamer. Oke, dat zijn de pieken, maar de gemiddelden zijn ook heel fors. Cellisten zitten dicht op het koper en zo'n 87 dB (A). Dan krijg je ongeveer evenveel te verwerken als wanneer je langs de snelweg loopt en er komt een vrachtwagen langs met een brullende uitlaat. En dat dus uren per dag.' Evenmin is de cellist de enige bij wie al die decibels hun sporen nalaten. Bij 75 procent van de twaalfhonderd musici in Nederland zijn afwijkingen geconstateerd, zegt Iping. 'Van sommige klachten had ik nog nooit gehoord. Mensen die in het ene oor een andere toonhoogte horen dan in het andere. Voor een musicus is dat natuurlijk heel vervelend.' Zijn er dan misschien weinig mogelijkheden voor beschermende maatregelen? Ook dat niet, zegt Iping: 'Producenten komen met allerlei technische snufjes. Neem de schermen die je tussen de instrumentgroepen in kan plaatsen. Vroeger waren die van plexiglas en dat kaatste al het geluid terug. Dat betekende bijvoorbeeld dat de cellisten veilig zaten, maar dat de koperblazers bij ieder fortissimo de volle laag kregen - van hun eigen instrumenten. Maar nu heb je een speciale absorberende stof die dat soort bijwerkingen niet heeft.'