‘Ik neem er geen, hoef me dan geen zorgen te maken over de mogelijke bijwerkingen.’

‘Ook als ik me inent kan ik andere besmetten. Ik kan het virus dus ook gewoon doorgeven als ik INGEENT ben. Bij ons in het ziekenhuis geven ze je gewoon een eerlijk antwoord op die vraag. Ik doe het dus niet.’

Surf naar www.nursing.nl, een site voor verpleegkundigen, en je ziet meer reacties als deze. Ze bevestigen het algemene beeld: niet alle werknemers willen zich laten vaccineren tegen de Mexicaanse griep. Begin oktober waren de weigeraars zelfs in de meerderheid, zo bleek uit onderzoek van de NOS.

Het Astma Fonds heeft hier geen begrip voor. Verpleegkundigen werken immers met kwetsbare patienten, zoals kinderen, ouderen en mensen met een longziekte. Die zijn bevattelijker voor complicaties. Sterker nog: 9 van de 28 sterfgevallen hadden een longaandoening als ‘onderliggend lijden’. Daarom zouden werkgevers hun personeel moeten ‘verleiden’ tot vaccinatie. Als dat niet lukt, moeten de weigeraars worden overgeplaatst. Aldus het Astma Fonds.

Gevoelsmatig
Een moeilijk probleem, zegt Monique Roedoe, van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN). ‘Ook onze beroepsvereniging roept verpleegkundigen en verzorgenden op zich te laten vaccineren. Maar we stuiten op ‘gevoelsmatige weerstand’. Mensen willen eigen keuzes maken of twijfelen aan het vaccin. Is het wel goed getest? Kent het geen zware bijwerkingen? En is de pandemie wel echt een pandemie, of is vaccineren niet nodig? We doen er alles aan om die vragen en zorgen weg te nemen. Met argumenten. In Zweden zijn er bijvoorbeeld al 2,1 miljoen mensen gevaccineerd. De 1500 bijwerkingen die werden gemeld, waren grotendeels van milde aard.’

Papierwerk
Maar het blijft lastig. Ziekenhuizen kunnen vaccinatie niet afdwingen. En de andere optie – wijziging van werkzaamheden – is volgens Roedoe niet altijd reeel. ‘Je kunt niet een paar personen vrijroosteren voor het papierwerk, want dat is meestal gekoppeld aan het werk aan het bed. Je hebt het bijvoorbeeld over patientendossiers, over verslagen van rondes die je hebt gelopen. Dat moet de betrokken medewerker zelf afhandelen.’

Andere afdeling
Ook overplaatsing naar een andere afdeling zit er volgens Roedoe niet altijd in. ‘Ik ken nog geen instellingen die hiertoe zijn overgegaan, en dat is geen wonder. Verpleegkundigen zijn net als artsen vaak gespecialiseerd op een terrein. Je kunt niet zomaar iemand van de longafdeling aan het werk zetten bij de afdeling gynaecologie.’

Onduidelijk
Maar volgens Roedoe moeten we ook niet te somber doen. ‘Zijn er nog wel zoveel verpleegkundigen die niet willen worden ingeent? De vaccinatie is in volle gang, dus we kunnen er nog niet zoveel van zeggen. Het onderzoek waar jij naar verwijst, stamt uit begin oktober, en de laatste tijd lijkt er sprake van een verschuiving: steeds meer werknemers gaan overstag. Je ziet ook dat de werkgever hier grote invloed op kan uitoefenen, want de vaccinatiegraad verschilt erg per instelling. Het Radboudziekenhuis doet het bijvoorbeeld erg goed. Daar benoemen ze ambassadeurs, werknemers die hun collega’s voorlichting geven.’

Misverstand
Om hier een positieve bijdrage aan te leveren: het argument hierboven – dat je de griep kunt blijven doorgeven, ook na vaccinatie – gaat maar zeer ten dele op. ‘Natuurlijk’, zegt de woordvoerder van het RIVM, ‘een vaccin biedt nooit honderd procent bescherming. Maar het is wel de beste manier om te voorkomen dat je ziek wordt. En nee, als je zelf niet besmet raakt, kun je het virus ook niet doorgeven.’