Werkgevers en werknemers bedoelen het goed

Typisch een vakantiewerkje. Maar wel nodig, want anders hol je alleen maar achter jezelf en de trend in je eigen bedrijf aan. Deze keer had ik geluk. In diverse tijdschriften vonden de redacties het nodig om overzichten te plaatsen van 25 jaar managementtheorie, 25 jaar arbeidspsychologie en 25 jaar arbeidssociologie. In de eerste plaats valt op hoe welwillend we in Nederland staan tegenover arbeid. In de Verenigde Staten en Engeland schrijven ze veel minder over arbeid en verzuim dan wij. Daar hebben ze minder boodschap aan. Bij hen gaat het vooral over de thema's leiderschap en selectie van personeel. In Nederland, Duitsland en Zweden is dat heel anders. In die landen zijn ze meer geinteresseerd in werk en het wedervaren van werknemers. Maar ook in deze landen zijn er grote verschillen. Zo wordt die aandacht voor werknemers in managementbladen vooral in bedrijfskundige analyses gebruikt. Wat levert aandacht voor arbeid op voor zaken als geld verdienen, prestaties leveren, marktposities en overleven? In de arbeidssociologie en de arbeidspsychologie wordt daar weinig rekening mee gehouden. Centraal staan stress, duurzaamheid en motivatie. De verharding die uit de Engels sprekende landen komt overwaaien, wordt niet goed gezien. Het komt er dus op neer dat werkgevers en wetenschappers langs elkaar heen praten. Wellicht denkt u dat dit een ver-van-mijn-bed-show is, maar kijk dan eens om u heen. Managers die rekenen op de betrokkenheid van hun personeel, worden in Nederland hevig teleurgesteld. Terwijl ik dit schrijf komt via de radio het bericht dat 40% van de bedrijven jonge managers ontslaat omdat ze alleen op hun eigen belang sturen en zich zowel van het bedrijf als van de medewerkers weinig aantrekken. Dat geldt ook wel voor de medewerkers. Je kunt niet zomaar verwachten dat medewerkers blij zijn met hun bedrijven: ze voelen zich meegesleept in tal van niet goed uitgelegde avonturen en de verzakelijking stort een deel van hen in onzekerheid. Werknemers kijken steeds meer naar welzijn, vakmanschap en de balans tussen werk en prive. Werkgevers bedoelen het goed maar beoordelen de arbeid vanuit bedrijfsbelangen. En werknemers bedoelen het natuurlijk even goed maar beoordelen hun arbeid naar persoonlijke belangen. Wat kunt u met dit moois? Kiest u voor een van de partijen, dan kunt u er weinig mee. Maar kiest u voor een balans tussen beide dan komt u ineens heel ver. Wilt u iets nieuws met arbo, arbeid of verzuim? Organiseer dan eens een workshop waarin managers aan werknemers vragen door welke bedrijfsbelangen zij zich voelen aangesproken en waarin medewerkers aan managers vragen wat zij zich aan werknemersbelangen kunnen voorstellen. Ik heb dat kort geleden gedaan. Het ging zelfs nog wat verder: de managers stelden de verlanglijst op van de werknemers en de werknemers die van de managers. Het ijs brak. Het werd een feest. De energie spatte eraf. Het probleem waarvoor ik was ingehuurd, werd in een dag een gepasseerd station op weg naar nieuwe verten.