Stratenmakers voeren hun werk vaak uit in een zelfde, gebogen houding en rugklachten zijn daarvan vaak het gevolg. De bestratingsbranche heeft daarom de brancherichtlijn voor verantwoord bestraten in 2013 vernieuwd. Machinaal bestraten is de norm, tenzij dit gezien de stand van de techniek nog niet kan. Ook de opdrachtgever heeft een verantwoordelijkheid. Hij moet al tijdens de voorbereiding, in het Straatwerkplan, aangeven of machinaal bestraten mogelijk is. Ook moet hij het machinaal straten in het ontwerp van de straat meenemen.

Arbeidsrisico’s

Tussen mei en oktober 2013 heeft de Inspectie SZW 191 bestratingsbedrijven bezocht. Bij 117 bedrijven (61%) werden één of meer overtredingen
geconstateerd. Het gaat dan om verschillende arbeidsrisico’s, zoals aanrijdgevaar en blootstelling aan kwarts. Maar de meeste overtredingen betroffen het onnodig handmatig bestraten. Dat was 61 maal (42%) het geval. Weliswaar een lichte verbetering ten opzichte van 2010 (49%), maar toch! Een bedrijf waar tijdens de inspectie handmatig werd bestraat, moest kunnen aantonen dat dit niet anders kon. En die uitleg was vaak niet afdoende. In een aantal gevallen had de opdrachtgever specifiek in het bestek opgenomen dat het werk handmatig moest gebeuren. Maar soms was ook verzuimd om expliciet aan te geven dat de uitvoer van de werkzaamheden machinaal moest zijn. Daarmee was dus in de ontwerpfase geen rekening gehouden met deze verplichtingen uit de Arbowet. Dit was bij 13 bedrijven/opdrachten het geval.

Opdrachtgevers

Opdrachtgevers van bestratingsprojecten zijn vaak niet goed op de hoogte van hun verplichtingen om het mechanisch straten mogelijk te maken. Ook zijn ze zich te weinig bewust van hun verantwoordelijkheid voor een goede inrichting van de bouwlocatie, zodat bijvoorbeeld aanrijdgevaar te voorkomen is. Ze vinden dit ook lastig en geven aan, niet goed te weten hoe zij als opdrachtgever hun verantwoordelijkheden voor een gezonde en veilige uitvoering van hun projecten moeten vormgeven. Vaak wordt geprobeerd deze verantwoordelijkheid door te schuiven naar de uitvoerenden. Vanaf augustus 2014 inspecteert de Inspectie opnieuw, zowel bij bestratingsbedrijven als bij opdrachtgevers in de grond-, weg- en waterbouw. Bestratingsbedrijven die de regels opnieuw overtreden, krijgen direct een boete. De aangescherpte sanctieregels uit de Arbowet maken dat mogelijk.

Waar men denk ik aan voorbij gaat, is het dilemma van veel(?) werkgevers bij het al dan niet verwerven van een opdracht. Als in het bestek niets staat over mechanisch bestraten, is het maar de vraag of dit niet bewust is gedaan, juist om kosten voor de opdrachtgever te besparen. Het is algemeen bekend dat machinaal bestraten kostenverhogend werkt. En ook de opdrachtgever – vaak een gemeente – moet op de centjes passen! De uitvoerder zal dan zijn knopen moeten tellen en ondanks alle mooie afspraken willen voorkomen dat de inschrijving zijn bedrijf voorbijgaat. Tegelijkertijd kan hij zich niet beroepen op de inhoud van de stukken voor de ontwerpfase. De werkgever blijft immers zelf verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden van zijn eigen werknemers en kan zich niet verschuilen achter (eventuele) omissies van de opdrachtgever. Misschien moeten de opdrachtgevers zelf ook eens wat strenger worden aangepakt?

Rob Poort | www.bureaupoort.nl