Maar dat vaak alle functionarissen binnen een bedrijf in het duister tasten, dat stemt tot zorg. ‘Tijdens ons onderzoek namen we een steekproef onder bedrijven in 8 branches – die allemaal vielen onder een arbocatalogus. Eerst vroegen we aan ondernemingsraad of die daarvan op de hoogte was. Was er geen or, of wisten ze daar van niets, dan informeren we de preventiemedewerker of een leidinggevende, en ten slotte bij de directeur. In maar liefst 64 procent van de gevallen was er niemand die van de arbocatalogus had gehoord. Op het gebied van de landing in de bedrijven moet er dus nog veel gebeuren.’

Heijink werkt als senior-onderzoeker bij het ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen en het afgelopen jaar boog hij zich over arbocatalogi. Preciezer gezegd: over de vraag wat de – inmiddels opgeheven – Commissie Begeleiding Arbocatalogi (CBA) in de vier jaar van zijn bestaan heeft bereikt. De conclusies staan in het rapport ‘Arbocatalogus 2011: een werkend instrument’.

Snijdt die titel hout? Werken ze inderdaad? Op grond van het verhaal hierboven zou je zeggen van niet. Maar toch … Heijink is voorzichtig positief. ‘Toen we met ons onderzoek begonnen, waren mijn verwachtingen niet hooggespannen. Alles wat ik dacht aan te treffen, was een stapeltje A4-tjes. Maar nu ik me erin heb verdiept, ben ik onder de indruk. Je ziet veel fraaie sites, met veel interessante informatie. Op branche-niveau is het project zeker een succes. En in die bedrijven waar men er wel kennis van heeft genomen, is men overwegend positief over de inhoud.’

Linschoten
Maar aan de andere kant: hij is het ook eens met Robin Linschoten, de voorzitter van de CBA. Toen die het rapport afgelopen donderdag presenteerde, toonde hij zich bezorgd. Weliswaar vindt hij het huidig aantal arbocatalogi (146) een mooi resultaat, maar tegelijk is dat aantal nog te laag voor een verantwoorde dekkingsgraad. Met andere woorden: de arbocatalogi bestrijken te weinig bedrijven en te weinig werknemers. Nu de commissie wordt opgeheven, moet er toch een vervolg komen anders blijken straks de geinvesteerde miljoenen weggegooid geld.

Heijink onderschrijft dat. ‘Maar ik moet er bij zeggen: we weten niet precies hoe hoog die dekkingsgraad is. Je moet rekenen: een arbocatalogus wordt afgesloten door een werkgeversvereniging, maar niet alle bedrijven uit de branche zijn daarbij aangesloten. Neem de afvalbedrijven. Veel van de werkgevers in die sector zijn een groot deel van hun tijd bezig met wegvervoer – kijk bijvoorbeeld naar een onderneming als Ganzewinkel. Als die werkgevers al een arbocatalogus willen raadplegen, zullen ze niet kijken bij de afvalbedrijven, maar bij het transport. En dat is jammer want die heeft geen catalogus opgesteld.’

En het ligt nog ingewikkelder. Want sommige werknemers vallen schijnbaar onder verschillende catalogi. ‘Neem de mensen van de groenvoorziening’, zegt Heijink. ‘Die werken bij de gemeente, maar voelen zich vaak meer verbonden met agrarische bedrijven. En als ze compost verwerken, staan ze met een been in de afvalverwerkende industrie.’

Kennisniveau

Maar het is de vraag of dit de werknemers voor een knellend dilemma zal stellen. Want zoals gezegd: de meesten van hen hebben geen idee of ze uberhaupt onder een arbocatalogus vallen. ‘Dat zie je vooral in het kleinbedrijf’, zegt Heijink. ‘Hier is in de onderzochte branches 79 procent van de ondernemingen totaal onbekend met de arbocatalogus. Overigens zijn dat vaak dezelfde werkgevers die ook geen RI&E hebben opgesteld.’

Wat moet er gebeuren om de arbocatalogus beter onder de aandacht te brengen? ‘In bedrijven waar het goed gaat, hebben werkgevers vaak lokale workshops georganiseerd’, zegt Heijink. ‘Maar wellicht nog effectiever is de aanpak die je nu ziet in de metaalsector, bij het project 5x beter. Daar hebben ze zogenoemde verbetercoaches aangesteld die bij bedrijven langs gaan en arbo-advies geven. Uiteraard kunnen die tegelijk aandacht vragen voor de arbocatalogus.’

Klik hier voor het rapport.

Voor u geselecteerd:

Vakliteratuur: Handleiding Arbocatalogus

Opleiding: Goed arbobeleid

Dossier: Arbocatalogus

Vakliteratuur: Arbobeleid in de praktijk