Bovendien zetten nucleaire werkgevers volgens hem flink in op preventie. ‘Organisaties wisselen dikwijls ploegen personeel uit, en die krijgen dan de opdracht om zoveel mogelijk dingen op te schrijven die mis kunnen gaan. Een regelmatige verfijning van de RI&E dus. Je moet rekenen: als zo’n centrale er eenmaal staat, is hij enorm winstgevend. Werkgevers hebben dus geld genoeg om in veiligheid te investeren. Een heel verschil met de petrochemische industrie: daar zie je daar wel eens op wordt beknibbeld.’

Bijna-ongeluk
Een andere vraag dan, niet aan de AbvoKabo, maar aan u. Weet u nog wat u deed op 16 november 2001? Nee? Volgens Frans Saris, oud directeur van het EnergieOnderzoeksCentrum Petten, had het maar een haar gescheeld of bovengenoemde datum was in ons collectieve geheugen gebeiteld, net als 11 september van hetzelfde jaar. In zijn boek Darwin meets Einstein schetst hij een bijna-ongeluk met tragikomische details.

Het begon met een stroomstoring. In het donker schakelden medewerkers een noodkoelsysteem per ongeluk uit in plaats van aan. Een meltdown, het ergst denkbare nucleaire ongeluk, werd net voorkomen – maar dat kwam alleen doordat de stroom weer op gang kwam. Als dat iets later was gebeurd, hadden weinigen de humor ingezien van de oorzaak van het incident: in de centrale hing een zaklamp en die was geleend door een medewerker die problemen had met zijn auto.

Onjuist
Wie er nog steeds niet om kan lachen, is de The Nuclear Research & consultancy Group (NRG), die de reactor exploiteert. Volgens deze organisatie schetst Saris een totaal onjuist beeld. Ja, het klopt dat er zich een incident heeft voorgedaan. En inderdaad: het licht was uitgevallen en de zaklamp was verdwenen. Maar dat er een meltdown had kunnen optreden, dat is onzin. ‘De noodkoelsystemen functioneerden allemaal naar behoren’, meldt de NRG in een schriftelijke reactie. ‘Het ontwerp van de HFR ten aanzien van het stoppen van de koelwaterstroom is zo robuust dat zelfs als de nakoelpompen niet zouden functioneren, de koeling door natuurlijke circulatie voldoende is en er geen splijtstofschade kan optreden.’

Het rapport van de Kernfysische Dienst bevestigt deze lezing. Het incident was een anomaly, een ‘afwijking’. Er is, volgens de KFD, geen sprake geweest van een onveilige situatie. Sterker nog: in 2001 werden nog drie van dergeljke incidenten in andere Nederlandse kernreactoren gemeld, die geen enkele opschudding hebben veroorzaakt. Aldus de KFD.

Blijft een feit dat de reactor in Petten in 2002 enkele maanden is stilgelegd om de veiligheidscultuur te verbeteren. Had dit te maken met dit incident? Nee, zegt de NRG: ‘Het stilleggen van de HFR in 2002 hield geen verband met de gebeurtenis van 16 november 2001. Vanwege zorgen over de veiligheidscultuur heeft in 2002 een extra onderzoek hiernaar door het Internationaal Atoom Energie Agentschap in Petten plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een aantal verbeterpunten en aanbevelingen, zoals het aanpassen van werkprocedures van het reactorpersoneel en het stimuleren van het melden van potentieel onveilige situaties.’

Vulkaan
Tot slot een laatste punt van aandacht. Het is waar dat Nederland maar zelden wordt getroffen door aardbevingen. En tsunami’s op de Atlantische Oceaan kunnen ons moeilijk bereiken omdat ze worden tegengehouden door Ierland en Engeland. Maar deze bescherming is niet waterdicht, want op het Canarische eiland La Palma ligt een vulkaan. Die slaapt, maar dat is een andere manier om te zeggen dat hij ooit wakker kan worden. En als dat gebeurt, kan het hele eiland volgens wetenschappers in tweeen breken. Dan ontstaat er een verwoestende vloedgolf van tientallen metershoog, die gewoon over Groot-Brittannie heen spoelt en onze dijken zal verpulveren. Of onze kernreactoren daartegen bestand zijn, is zeer de vraag.

In dit pdf-bestand vindt u de volledige versie van Saris en de NRG.

Voor u geselecteerd: Handboek Arbeidshygiene

Een praktisch handvat met informatie over de schadelijke invloeden van chemische, fysische, fysieke en biologische factoren op de gezondheid die in verschillende bedrijfstakken kunnen voorkomen. Weet welke risico’s er zijn en hoe u die kunt beperken.

4 april verschijnt editie 2011!

meer informatie