Later wordt vastgesteld dat het gaat om een posttraumatische stressstoornis. Hij krijgt sinds september 2004 een WAO-uitkering die door het ministerie wordt aangevuld tot 100 procent. In maart 2005 wordt dat teruggebracht naar 80 procent. De PIW’er stelt de minister van Veiligheid en Justitie aansprakelijk voor de schade, maar die wijst de aansprakelijkheid af.

De rechtbank ziet (in september 2009) dat in beroep anders en nu gaat de minister in beroep. Volgens vaste rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep geldt de eis dat als de ziekte van psychische aard is, de werkzaamheden van de betrokken ambtenaar of de omstandigheden waaronder deze moeten worden verricht – objectief beschouwd – een buitensporig karakter hebben. Als dat het geval is, komt de vraag aan de orde of er tussen de werkzaamheden of werkomstandigheden en de ontstane psychische arbeidsongeschiktheid een oorzakelijk verband is.

De raad stelt voorop dat het meemaken van een geweldsincident voor een PIW’er op zichzelf niet buitensporig is te noemen. Dat zich spanningen kunnen voordoen tussen gedetineerden onderling, of tussen gedetineerden en de PIW’er, is onvermijdelijk. Het zo nodig gebruiken van gepast geweld behoort daarom tot de functie.

Daar staat tegenover dat de PIW’er van het bevoegd gezag een adequate bescherming mag verlangen. Daaraan heeft het in dit geval ontbroken. Het mes waarover de gedetineerde beschikte was een door de inrichting verstrekt bestekmes, dat illegaal tot wapen was aangescherpt. Het is aannemelijker dat dit in de werkplaats van de inrichting is gebeurd dan dat gebruik is gemaakt van schuurpapier dat uit de werkplaats zou zijn gesmokkeld. Dit laatste was de veronderstelling van de minister, omdat schuurpapier niet met metaaldetectoren kan worden opgespoord.

Ook is de raad er niet van overtuigd dat alle veiligheidsmaatregelen waren getroffen die redelijkerwijs konden worden verlangd om te voorkomen dat zulke messen in het bezit van gedetineerden kunnen komen en blijven. Daarbij komt dat het alarmeringssysteem niet goed functioneerde, zodat de melding te laat binnenkwam en er pas assistentie kwam op het moment dat het ergste gevaar al was geweken.

Het gevoel van de PIW’er dat hij in de steek was gelaten heeft dan ook aanmerkelijk bijgedragen aan het schokkende karakter van het incident. De PIW’er heeft volgens de raad het terecht als zijn plicht gezien om in te grijpen. Het incident en de omstandigheden waaronder dit plaatsvond moeten worden aangemerkt als buitensporig. De raad is van oordeel dat tussen dit incident en de psychische klachten een oorzakelijk verband bestaat.

De AOW-aanvulling is ten onrechte teruggedraaid en de minister heeft niet aangetoond dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Opzet of bewuste roekeloosheid van de kant van de bewaarder is niet aan de orde. De raad is van oordeel dat er tussen de schending van de zorgplicht en de psychische klachten een causaal verband bestaat. Ten slotte wordt er nog een schadevergoeding toegekend wegens het overschrijden van de redelijke termijn.

Wilt u meer jurisprudentie? Lees Vakblad Arbo>>