Desondanks blijkt seksuele intimidatie door patiënten in de praktijk een heikele kwestie. Wat moet je doen als verpleegkundige? Is het incident melden echt zo belangrijk?

TNO-rapport ‘Agressie op het werk 2014’

Uit het recent verschenen TNO-rapport ‘Agressie op het werk 2014’ (M. Bakhuys Roozeboom e.a., 2016) blijkt dat bijna de helft van de medewerkers in de gezondheidszorg (45 procent) en de verpleging (52 procent) in 2014 werd geconfronteerd met agressie door externen (klanten, patiënten). Het rapport onderscheidt vier ongewenste omgangsvormen: ongewenste seksuele aandacht (die tik op de billen, dus), intimidatie, lichamelijk geweld en pesten.

Seksuele intimidatie bij 14% zorgmedewerkers

In de sector gezondheidszorg, zo blijkt het het TNO-rappport, had 14 procent van de medewerkers in het voorafgaande jaar een enkele keer of vaker persoonlijk te maken gehad met seksuele intimidatie door externen; in de sector verpleging gold dit zelfs voor 19 procent van de medewerkers. Daarmee scoren de gezondheidszorg en verpleging veel hoger dan andere sectoren. Zorgwekkend, op zijn zachtst gezegd.

Vertrouwenspersoon: slechts twee meldingen

Arboadviseur Ilse Harms van het Albert Schweitzer Ziekenhuis signaleert dat dertig procent van de medewerkers in een medewerkerstevredenheidsonderzoek aangeeft te maken te hebben met agressie en geweld op het werk. In 5,5 procent ging het daarbij om ongewenste intimiteiten. Toch kreeg de vertrouwenspersoon de afgelopen vier jaar slechts twee meldingen van seksuele intimidatie door patiënten. “Misschien speelt de informele norm mee dat het ‘een beetje bij het werk hoort’; onder dat mom worden vaker incidenten onder het tafelkleed geveegd.”

Beter met arbo: aandacht ongewenst gedrag

De Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ) besteedt in de arbocatalogus ‘Beter met arbo’ voor algemene ziekenhuizen aandacht aan ongewenst gedrag, waaronder seksuele intimidatie. Ook het Albert Schweitzer Ziekenhuis maakte voor het opstellen van beleid gebruik van die arbocatalogus. Een adequate aanpak begint volgens haar met het aanspreken van de dader op ongewenst gedrag. “Geef duidelijk je grenzen aan.” Maar zelfs dan zouden medewerkers het incident moeten melden, stelt zij. “Alleen op die manier ontstaat goed inzicht op de omvang.”

Seksuele intimidatie: waar ligt de norm?

Je moet agressie en seksuele intimidatie niet afwentelen op de rekbaarheid van de medewerker, vindt Harms. Hoewel seksuele intimidatie niet volledig van de werkvloer is weg te nemen, is het belangrijk om met elkaar te bespreken hoe er zo goed mogelijk mee om te gaan. Melden is geen doel op zich, het gaat erom dat je met elkaar de norm bespreekt. Daarbij moet je als organisatie extra zorg hebben voor die kwetsbare groep van jonge, minder ervaren krachten.

> Dit is een korte impressie van het artikel Zorg(wekkend) van Walter Baardemans. Het hele artikel leest u in Vakblad Arbo.