Zijn boekhouder maakte hem attent op teruglopende bedrijfswinst. De offertes waren minder scherp en er slopen fouten in de boekhouding. De planning van projecten liep minder goed en na een werkdag was de meester-schilder moe. Hij had zijn bestuursfunctie bij de voetbalvereniging al opgegeven en had ’s avonds geen energie meer om klanten te bezoeken of dingen te regelen. Hij dacht eerst dat het door zijn leeftijd kwam, maar 53 jaar was toch wat jong. Zijn huisarts vond geen andere oorzaken en verwees hem na een bezoek aan de internist en de psychiater naar het Solvent Team waar een lichte vorm van OPS werd vastgesteld. De schilder had circa dertig uur per week met oplosmiddelrijke producten gewerkt. Hij gooide het roer radicaal om en ging over op watergedragen producten. “Het glanst wat minder, maar bij mij is de glans er ook wat af.”

De rode ogen en loopneus bij het werk in de kas kende hij wel, maar hij werd nu ook wat kortademig en benauwd. Buiten het werk had hij er geen last van. In de paprikateelt is het een bekend probleem: een allergie voor pollen en ook voor biologische bestrijdingsmiddelen. Hij reageerde aanvankelijk goed op de geneesmiddelen tegen astma, maar geleidelijk aan werden de klachten erger. De allergoloog adviseerde hem dit werk te stoppen in verband met de kans op permanente luchtwegschade. Een jaar later nam hij de moeilijke beslissing zijn bedrijf te verkopen en iets anders te starten.

Hij ergerde zich steeds meer aan patienten en kreeg een aanvaring met een assistente die er al jaren zat. Na afloop van een overleg in de groepspraktijk nam een collega hem apart. Hij had de afgelopen maanden veel diensten gedaan, de invoering van een nieuw elektronisch patientendossier had hem veel hoofdbrekens en tijd gekost en het overlijden van een vriend had hem toch meer aangegrepen dan hij eerst had ingeschat. Hij meldde zich halve dagen arbeidsongeschikt om wat bij te kunnen tanken. De arbeidsongeschiktheidsverzekeraar bood hem een cursus ‘omgaan met burn-out’ aan waar hij veel profijt van had. Drie maanden later functioneerde hij weer goed.

Alle drie deze ondernemers kregen te maken met een beroepsziekte die soms ingrijpende gevolgen had voor hun werk. Ze vonden uiteindelijk alle drie goede hulp. Soms is dat lastiger. De medisch adviseur van een grote arbeidsongeschiktheidsverzekeraar bepleit de mogelijkheid van een preventief consult voor zelfstandigen. Met werkgerelateerde gezondheidsproblemen, voordat het tot uitval leidt, kunnen zelfstandigen dan klinisch arbeidsgeneeskundigen en preventiespecialisten raadplegen. Verergering van het ziektebeeld kan voorkomen worden en samen kan gezocht worden naar optimale behandeling en werkaanpassing op maat.

Gert van der Laan is klinisch arbeidsgeneeskundige