Volgens TNO-onderzoeker Karen Oude Hengel laat dit bouwbedrijf kansen liggen. “Het zou veel beter zijn als zo’n man die pauze direct kon nemen, of in ieder geval een voorschot kon krijgen van 10 minuten. Verder moet hij zijn klachten op elk moment kunnen bespreken. Met een collega of zijn leidinggevende.”

Kloof
Oude Hengel heeft de afgelopen jaren veel tijd op bouwplaatsen doorgebracht. Want ze promoveerde op 8 maart op haar proefschrift ‘Sustainable employability of Construction Workers’. Haar vraagstelling, geformuleerd in simpel Nederlands: hoe zorg je ervoor dat bouwvakkers tot hun 67e willen doorwerken – en dat ook kunnen? Dat is een prangende vraag, want de gemiddelde bouwvakker ging in 2012 al met pensioen op zijn 62ste.

Een kloof van 5 jaar dus. Waardoor wordt die veroorzaakt? Het voor de hand liggende antwoord luidt: door sjouwen, tillen en klimmen – maar dat is niet de hele waarheid. Inderdaad veroorzaken klachten aan het bewegingsapparaat veel uitval, maar alleen aan de lichamelijke belasting. “Minstens zo belangrijk zijn psychosociale arbeidsomstandigheden”, zegt Oude Hengel. “Heeft iemand genoeg variatie in zijn taken, of doet hij de hele dag hetzelfde? Kan hij naar zijn leidinggevende stappen voor steun, of past dat niet in de cultuur?”

Programma
Om te zien hoe die fysieke en psychosociale factoren samenhangen, ontwikkelde Oude Hengel een programma voor werknemers, dat ze implementeerde bij 6 bouwbedrijven. Het programma bestond uit 3 componenten:

De eerste component richtte zich voornamelijk op fysieke factoren. “We stelden een fysiotherapeut ter beschikking”, zegt Oude Hengel. “Die ging met de werknemers de steigers op en leerde ze hoe ze de belasting terug konden brengen.”
Daarnaast leerden werknemers meer over pauzes. Preciezer gezegd: hoe de flexibiliteit daarin kan helpen in het verminderen van de vermoeidheid. En volgens Oude Hengel ging het dan niet alleen om een voorschot van 10 minuten op de lunchpauze “We hebben de werknemers ook bewust gemaakt om meer micropauzes te nemen, van 10 tot 20 seconden.”
Als laatste was daar de zogenoemde empowermenttraining. “Wij hebben mensen geleerd om zelf invloed uit te oefenen op de bouwplaats”, zegt Oude Hengel. “Om bijvoorbeeld sneller hulp te vragen als ze dat nodig hadden, of om beter te communiceren met de leidinggevenden.”

Wilden werkgevers en leidinggevenden hier in tijden van crisis aan meewerken? Over het algemeen wel, zegt Oude Hengel, maar ze zag enkele verschillen tussen de diverse onderdelen.

“Het belang van die fysiotherapeut, daar konden we werkgevers en werknemers natuurlijk gemakkelijk van overtuigen. Maar empowerment, dat lag soms wat lastiger. Wij wilden dat werknemers vaker naar hun leidinggevende toe zouden stappen. En dus moesten die leidinggevenden leren om daar open voor te staan. Maar helaas hadden die mensen het vaak erg druk, en dus waren ze niet bij alle sessies aanwezig.”

Resultaten
Wat wel hielp waren de resultaten. Nee, Oude Hengel constateerde geen stijging van de gezondheid of het werkvermogen. “Maar je moet rekenen dat het crisis is: veel werknemers maakten zich zorgen over hun baan. Dat geeft natuurlijk stress.”

Wat ze wel zag, was een daling van het verzuim. “Statistisch significant was die niet”, zegt ze. “Maar toch: iedere euro die bedrijven in het project investeerden, leverde een veelvoud daarvan op: € 6,40.”