Dit keer nummer drie: de fundamentele attributiefout en waarom die zo rottig kan uitpakken bij werkstress.
Attributie is het verband dat wij leggen tussen oorzaak en gevolg. Met als keuzes:

Interne attributie: je legt een oorzaak in de persoon, in diens eigenschappen. Bijvoorbeeld: ik slaag omdat ik slim ben of vlijtig.
Externe attributie: je ziet de oorzaak buiten de persoon, in de omstandigheden. Ik zakte omdat het lawaaiig was tijdens de toets.

Met de manier waarop we attribueren maakt ons brein fouten, waarvan ik er twee bespreek.

Heb uw naaste lief gelijk uzelf?

Geeft u zichzelf graag de schuld als er iets mis gaat? Of kent u anderen die dat doen? Ik niet. Omdat onze hersenen het graag prettig voor zichzelf houden (zie ook mijn vorige blog) wijten we falen bij voorkeur aan de omstandigheden en danken we succes aan onszelf. Deze positieve bevooroordeling naar onszelf heet de ‘self serving bias’.
En anderen? Nou, uw brein heeft uw naaste beslist niet lief gelijk uzelf. Als de ander faalt dan schrijven we dat onbewust toe aan de eigenschappen van die persoon. Dit is de fundamentele attributiefout.

Bij werkstress pakken attributiefouten giftig uit

Samengevat: ik ben slim, zij hebben mazzel. En ik heb pech, zij zijn dom.
Deze attributiefouten zijn normaal, menselijk en u maakt ze onbewust dagelijks. U denkt bijvoorbeeld vast nooit “wat sta ik vandaag weer lekker een file te maken”, of “wat een pechvogel is Donald Trump”. Op zich onschuldig, nietwaar? Maar bij werkdruk en werkstress kunnen zulke attributiefouten ronduit giftig uitpakken.

Anderen hebben hersenen die ook niet gek zijn

Want uw ‘selfserving’ brein legt de bron van uw sores extern. Tot die omstandigheden horen mogelijk ook mensen, zoals uw collega’s, leidinggevende, medewerkers of directie. Zodra u hen als bron van werkstress ziet, zorgt de fundamentele attributiefout ervoor dat u dat wijt aan hun persoonlijkheid. Dat verwijt. Die mensen op hun beurt hebben ook hersenen die niet gek zijn. Die werken met u als stressbron en u snapt wat er gebeurt.

Zij hebben het gedaan (want zo zijn ze)

Hoe uit zich dat in de praktijk? Veel voorkomend zijn medewerkers die de schuld van hun werkstress bij de directie leggen. Die op haar beurt medewerkers verwijt geen eigen verantwoordelijkheid te nemen. “Want zo zijn ze” verwijten de kampen elkaar en dan verzuren de verhoudingen pas echt. Alternatieve voorbeelden zijn: jong versus oud, afdeling a versus b. Ach, u kent de voorbeelden zelf wel.

Als een file woedend toeterende auto’s

Was u eerst als een file die zich lastig liet oplossen omdat iedereen de oplossing van de ander verwachtte, nu bent u een file waarin alle auto’s woedend toeterend stilstaan en iedere claxon de volgende aansteekt. Kom daar maar eens uit …
Om niet geheel zwart te eindigen: dat is mogelijk. In mijn volgende blog tips en trucs over hoe je dat doet.
[box type=”shadow”]OPROEP LEIDINGGEVENDEN!
Ik zoek 5 leidinggevenden van ‘stressteams’ om samen in een besloten LinkedIn groep dit perspectief te onderzoeken. Klein clubje, besloten, chat via berichtjes. Maximaal een uur tijd investeren. Naast inspiratie, bied ik als tegenprestatie 50,- euro korting op de ‘bootcamp Werkdruk de baas’ op 15 december. Meer info: pepijn.nicolas@spinner.to[/box]

Pepijn Nicolas | directeur van Spinner.to, helpt organisaties in verandering. Als partner in De Goede Praktijk (netwerk voor gezond en veilig werken) ontwierp hij een doe-het-zelf-methode voor de aanpak van werkdruk in het onderwijs. Pepijn Nicolas, https://nl.linkedin.com/in/pepijnnicolas.