Legionella is een bacterie die een acute infectie van de luchtwegen kan veroorzaken (legionellose). Deze aandoening heeft twee bekende ziektebeelden: legionellapneumonie (veteranenziekte), een ernstige vorm van longontsteking en Pontiac fever, een griepachtige aandoening.

Meer dan verdubbeling aantal legionellabesmettingen

In het rapport van de RIVM is te zien dat het aantal gevallen stijgt van ruim 150 in 2011 tot bijna 350 in 2016. Meer dan een verdubbeling, dus. In 2016 stierven 20 mensen aan de infectie, die behalve milde griepklachten ook ernstige longontsteking kan veroorzaken. Het RIVM heeft geen goede verklaring voor de stijging. Omdat er niet altijd een juiste diagnose wordt gesteld, is het heel goed mogelijk dat het werkelijke aantal besmettingen hoger ligt. Ook in 2017 lijkt het aantal meldingen weer hoger uit te komen dan in voorgaande jaren.

> BEKIJK de actuele situatie van legionellose in Nederland in de Atlasinfectieziekten

Besmetting door inademing verneveld water met bacterie

Legionellabesmettingen komen vooral ’s zomers voor, met name bij hevige regenval na een warme periode. Mensen lopen geen besmetting op door het drinken van besmet water, maar door inademing van verneveld water met daarin de bacterie. Fonteinen of tuinsproeiers kunnen bronnen van besmetting zijn. Omdat de bacterie daarnaast voorkomt in de grond, kan die zich ook via opspattend regenwater verspreiden. Daarnaast kan legionella ontstaan in waterleidinginstallaties. Bij opwarming of stagnatie in drinkwaterleidingen kan de bacterie groeien. In leidingen die in warme schachten zijn weggewerkt, bijvoorbeeld. Of in hotspots waarbij drinkwaterleidingen te dicht bij warmtebronnen als vloerverwarming zijn aangelegd.

Niet besmet water drinken, maar inademen van verneveld water zorgt voor besmetting

Legionellabesmettingen komen vooral ’s zomers voor, met name bij hevige regenval na een warme periode. Mensen lopen geen besmetting op door het drinken van besmet water, maar door inademing van verneveld water met daarin de bacterie. Fonteinen of tuinsproeiers kunnen bronnen van besmetting zijn. Omdat de bacterie daarnaast voorkomt in de grond, kan die zich ook via opspattend regenwater verspreiden. Daarnaast kan legionella ontstaan in waterleidinginstallaties. Bij opwarming of stagnatie in drinkwaterleidingen kan de bacterie groeien. In leidingen die in warme schachten zijn weggewerkt, bijvoorbeeld. Of in hotspots waarbij drinkwaterleidingen te dicht bij warmtebronnen als vloerverwarming zijn aangelegd.

Lopen mensen in bepaalde beroepsgroepen meer risico?

Vooral mensen met een verminderde weerstand lopen kans om ziek te worden. Eerder al kondigde ISSO aan een onderzoek te starten naar de preventie van legionella. Mensen die werkzaam zijn in de (glas)tuinbouw en andere beroepsgroepen lopen geen groter risico om de veteranenziekte op te lopen dan anderen. Dit blijkt uit cijfers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg op basis van meldingen van de veteranenziekte over de afgelopen 5 jaar. Ook gegevens van de Stigas Arbodienst, de landelijke Arbodienst voor de agrarische sector, wijzen niet op een verhoogd risico.

Verdruppeling en verneveling van bassin- of slootwater

In de glastuinbouw maakt men gebruik van bassins om regenwater op te vangen. Dit water wordt gebruikt voor verdruppeling en verneveling. De temperatuur van het water in deze bassins blijft in ons klimaat meestal onder de 20 graden Celsius. Alleen bij extreem warm weer kan de temperatuur van dit water boven de 20 graden Celsius uitkomen. Aangezien de legionellabacterie zich alleen in stilstaand water tussen 25 en 55 graden vermenigvuldigt, vormt de bacterie onder normale omstandigheden geen risico. Hetzelfde geldt bij verdruppeling of verneveling van sloot- of oppervlaktewater.

> BEKIJK de 42 meest gestelde vragen over legionella

Waarheen met vragen over gezondheidsrisico’s op het werk?

Een werkgever is volgens de Arbowet verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie te maken om vast te stellen of werknemers gezondheidsrisico’s lopen. De werkgever is vervolgens verplicht maatregelen te treffen om dit risico zoveel mogelijk teniet te doen. Een werkgever of werknemer die zich zorgen maakt over legionellabesmetting in de werksituatie kan de arbodienst om advies vragen. Iedere werkgever is verplicht aangesloten bij een arbodienst.

De legionella-bacterie vormt onder normale omstandigheden geen risico

Tips om besmetting met legionella te voorkomen

Het RIVM geeft een aantal tips om besmetting met legionella te voorkomen:

• Laat de ketel goed afstellen op minimaal 60 graden Celsius.
• Gebruik zowel warm als koud water wekelijks.
• Spoel na de vakantie de kranen en de douche 1 minuut door.
• Ontkalk de douche regelmatig.
• Laat tuinslang, hogedrukspuit en andere watersproeiende apparaten goed leeglopen en maak ze regelmatig schoon.
• Maak de plantenspuit na ieder gebruik schoon.
• Jacuzzi’s, hot tubs en whirlpools moeten regelmatig worden gereinigd en ontsmet volgens de gebruiksaanwijzing. Staat het bad in de tuin, zorg er dan voor dat er geen aarde in het water komt.
• Vul luchtbevochtigers met gekookt en afgekoeld water. Reinig en ontkalk regelmatig en ververs het water minimaal elke week.

Bronnen: installatie.nl, stichtingveteranenziekte.nl, rivm.nl

[box type=”shadow” ]Meer weten over de RI&E?
> Download de 5 vragen aan Porto Franco over de RI&E
> Lees meer over de RI&E, download de GRATIS whitepaper
> Vind de antwoorden op al uw RI&E-vragen in RI&E in 100 vragen
> Leer bij en volg de opleiding De RI&E en het plan van eisen[/box]