Een veehouder geeft in juni 2013 een gespecialiseerd bedrijf opdracht zijn mestsilo schoon te maken. Twee werknemers van dit bedrijf beginnen vroeg in de ochtend met het werk.
Een van hen spuit de silo binnenin schoon met water onder hoge druk. Hij draagt een luchtkap, aangesloten op een luchtcompressor. Zijn collega houdt toezicht, staand op een ladder.

Onwel door hoge concentratie zwavelwaterstofgas

In de loop van de ochtend gaat er iets mis in de silo. De man die toezicht houdt roept om hulp en gaat zonder enige bescherming de mestsilo in. Op zijn hulpgeroep gaat een werknemer van een eveneens aanwezig loonbedrijf de silo in, even later gevolgd door de zoon van de veehouder. Alle vier de mannen worden onwel door een hoge concentratie zwavelwaterstofgas. Drie van hen overlijden, de werknemer van het loonbedrijf overleeft het ongeval ternauwernood. Het OM vervolgt het schoonmaakbedrijf en diens directeur.

Man in silo was in nood ten dode opgeschreven

Volgens de rechtbank heeft de directeur twee werknemers onder levensgevaarlijke omstandigheden laten werken in een mestsilo, zonder een goede uitrusting. Hij stelde daarmee zijn werknemers bloot aan een situatie waarin de man in de silo ten dode was opgeschreven als er iets zou gebeuren. Een RI&E voor dit soort werkzaamheden ontbrak, waardoor de werknemers onvoldoende waren voorgelicht. De werkgever had evenmin adequate maatregelen getroffen om zijn werknemers voldoende te beschermen tegen de gevaren verbonden aan het reinigen van mestsilo’s. Daarnaast liet hij hen ondeugdelijke apparatuur gebruiken. Tot slot ontbrak het aan doeltreffende maatregelen om te kunnen ontsnappen.

RI&E-verplichting is er niet voor niets

De rechtbank oordeelt dat de RI&E-verplichting er niet voor niets is. Die geeft invulling aan de algemene onderzoeksplicht, te vervullen zoals een zorgvuldig werkgever betaamt. Was de werkgever deze verplichting nagekomen, dan was hij erachter gekomen dat de beschikbaar gestelde hulp- en beschermingsmiddelen onvoldoende waren voor de gevaarlijke omstandigheden waaronder de werknemers in de mestsilo moesten werken. Een werkgever mag simpelweg zijn mensen niet blootstellen aan een gevaarlijke arbeidsplaats, zoals een mestsilo, zonder adequate bescherming of een noodplan. Dat staat los van de haalbaarheid in praktische of financiële zin van zulke maatregelen.

Directeur heeft zorgplicht ernstig verzaakt

Dat door de veehouder spuiwater aan de mest zou zijn toegevoegd, maakt het voorgaande niet anders. Ook uit mest zonder spuiwater kunnen dodelijke concentraties zwavelwaterstofgas ontstaan. Volgens de deskundigen in deze zaak is het betreden van een bijna gesloten mestsilo zonder bijgemengd spuiwater ook risicovol. Ergo: de directeur heeft zijn zorgplicht ernstig verzaakt. Het bedrijf krijgt een boete van 100.000 euro. De directeur wordt veroordeeld tot een taakstraf van 240 uur en krijgt 1 jaar voorwaardelijke celstraf, met een proeftijd van 3 jaar.

Bron: Rechtbank Zwolle, 10 maart 2017, ECLI:NL:RBOVE:2017:1096 en 1097
Auteur: Rob Poort | Bureaupoort.nl

> Tip: bijblijven met jurisprudentie en de gewijzigde Arbowet? Kom naar de Arbo Actualiteitendag.