Ze zadelen afdelingen op met torenhoge ambities en veel te strakke doelstellingen. En dat werkt niet meer, volgens de Deense serie-ondernemer Lars Kolind. En dus schrijft hij in zijn nieuwe boek ‘Unboss’, dat deze maand in vertaling verschijnt: weg met de bazen, geef medewerkers de vrije hand.

Geen vaste functies
Een inspirerend idee, dat unbossen, en Kolind overtuigt in zijn boek met verhalen hoe hij dat als ondernemer met veel succes heeft aangepakt. Zo schafte hij in zijn bedrijf Oticon, marktleider in gehoorapparaten, alle titels en functies af. De werknemers mochten opeens zelf hun werkuren bepalen, en hadden geen vaste functie meer maar een of meerdere rollen. Het werk werd georganiseerd rond projecten, het klassieke kantoor verdween. De omzet en winst van het bedrijf verveelvoudigden.

Kolind adviseert niet om overtollige managers weg te sturen met een riante ontslagvergoeding, of op een zijspoor te promoveren. Ze moeten in zijn visie een nieuwe taak krijgen: vertrouwen creeren en autonomie bevorderen. Bij unbossen gaat het niet om het verdwijnen van leiderschap, maar om een ander type leiderschap waarbij de leider veel intensiever samenwerkt met zijn medewerkers.

Directe communicatie
Terugkijkend op zijn eigen, aangepaste rol als baas van Oticon zegt hij: ‘Ik communiceerde direct met honderden mensen, er zaten geen managementlagen meer tussen. Hoe de medewerkers daarop reageerden? Eerst angstig. Maar geleidelijk raakten ze eraan gewend. En zagen ze de meerwaarde ervan in. Dat vergt een flinke omschakeling van de leider. Maar je moet wel: om te kunnen overleven heb je als organisatie medewerkers nodig die pro-actief werken, en zich opstellen als mede-eigenaren.’

Valkuil
Een belangrijke valkuil bij het unbossen van organisaties is, uiteraard, die baas zelf, beaamt Kolind: ‘Die baas ziet vaak wel de voordelen van unbossen. Zoals meer enthousiasme en ondernemerschap, en minder vervreemding bij zijn werknemers. Maar hij denkt vervolgens aan het behoud van zijn eigen rol, zijn macht en zijn salaris. Die baas moet je dus eerst geruststellen. En inspireren over zijn nieuwe rol.’ En de middle managers? Die kunnen door dat unbossen grotendeels overbodig worden. Kolind: ‘Zij fungeren als filters tussen top en werkvloer, en voegen alleen maar negatieve waarde toe. Voor hen moet je een nieuwe rol vinden; vaak kunnen ze terug naar het specialisme waar ze vandaan komen. Je kunt ze ook projectmanager maken, of mentor, als ze goed zijn in people management.’