Deze denkwijze klinkt door gedurende het hele gesprek over BHV dat Arbo-online had met Arthur Zanders, die zich als adviseur crisisbeheersing, eindredacteur van de Gids Bedrijfshulpverlening en cursusmanager voor de Master of Public Safety aan de TU Delft expert mag noemen op dit vakgebied.

Duidelijke keuzes

‘Natuurlijk moet je voldoen aan de minimumeisen van de wet, maar uitgangspunt bij het opzetten van een BHV zijn keuzes die je zelf maakt. Wat wil je ermee bereiken? Wil je alleen zo snel mogelijk je personeel in veiligheid brengen, of wil je dat BHV’ers bijvoorbeeld ook in staat zijn om machines veilig te stellen of escalatie van een brand te voorkomen?’

Consequenties dragen

De grote pluriformiteit van bedrijven leidt tot grote verscheidenheid in keuzes die je voor een BHV kunt maken. En bedrijven moeten vervolgens ook de consequenties van hun keuzes dragen, stelt Zanders.

‘Als je uitgaat van de minimumvariant van BHV dan heb je het over BHV’ers met een geel hesje die snel het gebouw kunnen ontruimen om vervolgens naast het uitbrandende gebouw op de brandweer te wachten. Aan de andere kant van het spectrum zit de brandweer. Een aantal bedrijven is wettelijk verplicht een eigen brandweer te hebben, denk aan vliegvelden of BRZO-bedrijven. Maar er zijn ook clubs die daar net onder zitten en die vrijwillig  een eigen brandweer hebben. Omdat ze bijvoorbeeld erg afgelegen liggen. Dat staat nergens in de Arbowet, maar daar kun je zelf voor kiezen. We kennen ook een bedrijf dat van die grote silo’s heeft staan. Die hebben mensen getraind die daarin kunnen abseilen wanneer iemand daarin naar beneden is gevallen. Dat is een eigen keuze.’

Katoenen overall

Duidelijke keuzes maken en de consequenties dragen. Klinkt vrij logisch eigenlijk.

‘Ja, maar toch kom ik wel tegen dat van BHV’ers meer wordt verwacht dan waarop ze zijn voorbereid. BHV’ers die wel ademlucht kunnen dragen bijvoorbeeld, maar niet de juiste beschermingsmiddelen krijgen. Die moeten dan in een katoenen overall en een bouwhelm op met de brandweer mee in een gebouw dat onder rook staat. Ja, dat kan dus niet’. 

Hoe beinvloed de RI&E de keuzes die je vooraf maakt?

‘Uit de RI&E komt naar voren welke risico’s niet door het bedrijf weggenomen kunnen worden. Die risico’s zijn ook heel bepalend voor de keuzes die je maakt voor de BHV. Bij een bierbrouwer bestaat een reele kans op snijwonden omdat er flesjes over de lopende band gaan. Een BHV daar moet dus zijn voorbereid op snijwonden’.

Het draait dus om het maken van keuzes en dragen van consequenties. Zijn we er dan?

‘Van fundamenteel belang is dat BHV is serieus wordt genomen in elk niveau van de organisatie. Er past een zeker respect voor de mensen die dit willen doen. En het management moet dat respect ook uitdragen. Wanneer het management het allemaal maar onzin vindt, en denkt, het moet nou eenmaal van de wet, dan gaat het niet werken. Het belang van BHV moet erkend en uitgedragen worden.’

In dat opzicht is ‘De Dag van de BHV dus wel een heel goed initiatief…

‘De Dag van de BHV is zeker een goed initiatief. Maar het probleem van dit soort dagen is wel dat er vooral BHV’ers op af komen, terwijl het respect voor de BHV juist betoond moet worden door de niet-BHV’ers. Bijvoorbeeld door een compliment in de eindejaarstoespraak van de directeur over goed optreden van de BHV.’

BHV-talent reikt verder

Een goede BHV organiseren is dus meer dan het opvoeren van een verplicht wettelijk nummer. Zijn de positieve resultaten dan ook groter dan verzekering van hulp bij calamiteiten? Wel wanneer je BHV serieus integreert in de gehele organisatie, volgens Zanders.

‘Een bedrijf zou er goed aan doen wanneer competenties die BHV’ers opdoen worden meegenomen bij de beoordeling van het gehele functioneren. Wanneer iemand ploegleider is bij een BHV, dan geeft hij blijk van leidinggevende talenten. En van organisatorische talenten wanneer hij een grootscheepse oefening organiseert. Die talenten worden helaas niet altijd zichtbaar omdat ze zich buiten de regeliere werkzaamheden voordoen.

Terwijl inzet van werknemers voor BHV-activiteiten nu vaak als last wordt gezien omdat zo’n persoon afwezig is, doen ze daar vaak heel waardevolle vaardigheden op. Snel handelen onder druk bijvoorbeeld, vaardigheden die ook elders van pas komen.

En BHV’ers kijken vaak heel anders naar het eigen bedrijf. Je kunt je afvragen of een BHV’er, zoals bij Chemie-Pack gebeurd is, een bevroren pomp met een brander zou gaan ontdooien.’

Gids Bedrijfshulpverlening

Arthur Zanders is eindredacteur van de Gids voor BHV. Een jaarlijks geactualiseerd uitgebreid naslagwerk dat naast het wettelijk kader en theoretische uitgangspunten vooral  ondersteuning biedt bij de praktische organisatie van BHV.

En wat Zanders betreft bewijst Gids BHV juist daarin zijn waarde. ‘Er bestaat immers geen basismal voor een BHV, hooguit zijn er enkele basisvoorschriften die voor iedereen gelden.  En wat beleidsmakers zich soms onvoeldoende realiseren is dat mensen zelf uitstekende keuzes kunnen maken voor een optimale organisatie. Voor een verkeerstoren gelden immers weer heel andere eisen dan voor een universiteit met een kleine kernreactor, of een organisatie met veel mobiel personeel.’