Een werknemer van een carrosseriebouwer kruipt na een klus nog even onder een 110 ton zware oplegger om wat gereedschap te pakken als de nek van de oplegger naar beneden komt. Die heeft een constructie om in de parkeerstand te voorkomen dat de nek (waarmee de oplegger aan de trekker wordt gekoppeld) langzaam in de bodem van een terrein wegzakt.

Druk valt weg, borgingsconstructie begeeft het

De linker hydraulische cilinder van de nek was wegens lekkage verwijderd. Tijdens het werk werd de nek ondersteund door een stut. Voor het terugzetten van de cilinder is de stut verwijderd. Als de werknemer kort daarop onder de nek kruipt, valt de druk op de andere cilinder weg en begeeft de borgingsconstructie het. De werknemer overlijdt ter plekke.

De rechtbank te Zwolle acht niet bewezen dat sprake was van overtreding van art. 3.17 Arbobesluit en spreekt de werkgever vrij (RBOVE:2018:3253). Het Openbaar Ministerie gaat daarop in beroep.

> LEES OOK: Vrijspraak na dodelijk ongeval met trailer

Wist de werkgever van levensgevaar voor werknemers?

Het gerechtshof overweegt dat het gaat om de volgende vraag. Is er werk verricht terwijl de werkgever wist of redelijkerwijs moest weten dat daardoor levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers kon ontstaan?

Daarbij is van belang of het ongeval te voorkomen was geweest als de borgingsconstructie behoorlijk had gefunctioneerd. Die constructie zit tussen de nek en de dolly van de oplegger en bestaat uit twee sets koppeloren waaraan men strips moeten lassen. Die strips ontbraken aan de binnenkant van de koppeloren. Er zaten er alleen twee aan de buitenkant, terwijl er plaats was voor vier strips. De strips moeten voor borging zorgen als de nek los is van de koppelschotel.

> LEES OOK: Machineveiligheid is nog geen procesveiligheid

Geen tekeningen of berekeningen voor borgingsconstructie

Tot de datum van de tenlastelegging wegens het ongeval waren geen tekeningen of berekeningen gemaakt van de borgingsconstructie. Ook ontbraken minimale constructieve eisen. Leidinggevenden wisten daarvan. Het koppeloor van de dolly was bij het ongeval over de aangelaste strips van de nek afgeschoven. Dit gebeurde met zo’n kracht dat het metaal van de opgelaste strip was afgeschraapt. Tijdens het ongeval gebruikte de werknemer geen stut of andere steunconstructie. Omdat één van de twee hydraulische cilinders was verwijderd, bestond het gevaar dat de nek van de oplegger zou gaan ‘schranken’.

Later is de borgingsconstructie aangepast. Ook zijn er tekeningen en berekeningen gemaakt. Bovendien kwam er een terugroepactie voor bezitters van soortgelijke opleggers om de constructie van de koppeloren aan te passen.

Conclusie hof: borgingsconstructie was niet deugdelijk

Het hof komt mede door de afgelegde verklaringen tot de conclusie dat de borgingsconstructie niet deugdelijk was. Dat heeft de werkgever ook niet betwist. Weliswaar had de werknemer – conform de gegeven veiligheidsinstructie – opnieuw een stut moeten plaatsen toen hij onder de nek van de oplegger kroop. Maar dit doet er niets aan af dat de ondeugdelijke borgingsconstructie levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers heeft kunnen veroorzaken (art. 32 Arbowet).

Het hof acht wel overtreding, maar niet het tenlastegelegde misdrijf bewezen (de opzettelijkheid). Daarom legt het hof een boete op van 50.000 euro. Dat is flink minder dan de eis van 75.000 euro van het OM.

Bron: Gerechtshof Arnhem, 25 september 2019, ECLI:NL:GHARL:2019:7797
Auteur: Rob Poort | Bureaupoort.nl

> TIP: Bijblijven met Arbowetgeving? Kom naar de Arbo Actualiteitendag!