Wat is er eigenlijk anders geworden sinds de crisis? Laten we eens een paar dingen langslopen.

De bomen groeien niet meer tot in de hemel. We staan weer met beide benen op de grond. Alles wat je doet kost geld en moet dus te verantwoorden zijn. Iets doen alleen omdat je gelooft dat het werkt, dat gaat niet meer.  Commerciele organisaties moeten letten op de winst, non-profit en overheid wordt gestuurd door krappe budgetten.

Internet heeft niet stil gestaan. De ontwikkeling van mobiele toepassingen is grandioos groot. Wie nog een website heeft die er alleen  goed uitziet op een bureaumonitor, loopt hopeloos achter. En wie nog met voornamelijk papieren systemen werkt, tjsa, wat moet ik daar nog meer over zeggen.

Medewerkers waren vroeger verbonden door de machines en de locaties van hun werk. Een praatje maken tijdens de koffie of de schaft om contact te houden. Inmiddels zijn dat sociale netwerken geworden. Facebook voor prive en consumenten, LinkedIn voor professionals. Vorige najaar hadden we het nog over ‘het nieuwe werken’, nu zijn we al met de volgende arbo-hype bezig, de tijd gaat snel

De arbeidsmarkt is veranderd. Waar vroeger mensen net na hun school bij een baas startten en daar tot hun pensioen bleven, zwerven ze nu uit over de wereld, Stappen probleemloos over van de ene job naar de volgende. Waar we voor de crisis nog druk waren met ‘War on Talent’, om talent binnen de organisatie te halen, is het nu veel meer omgekeerd: ‘Talent at War’, succesvolle mensen stellen eisen aan hun werkomgeving. Niet alleen qua ‘hardware’ zoals geld, maar ook de ‘software’, zoals ontwikkelingsmogelijkheden moeten in orde zijn. Anders gaan ze weg of erger nog: ze komen helemaal niet.

Mensen worden ouder en werken langer.  We zijn druk met langdurige inzetbaarheid.  En dat kost (veel) geld.  Maar buiten de poort staan ruim 700 duizend geregistreerde werkelozen en nog eens ruim 800 duizend ZZP-ers te trappelen om een inkomen te vergaren. Een potentieel van 1,5 miljoen mensen. Dat zet de prijzen voor inhuren onder druk. En kostenbewuste organisaties gaan zich afvragen wat wijsheid is: veel geld stoppen in de oppeppen van het contingent ‘krakkemikkige‘ ouderen. Of gaan we voor goedkoop inhuren? De overheid legt het probleem graag bij de werkgevers, want anders wordt de druk op de uitkeringen toch wel erg hoog. Hoe dan ook, de vraag blijft hoelang dit beleid nog stand zal kunnen houden. En wat doen werkgevers om voorbereid te zijn op de veranderingen die zeker gaan komen.

Het leiden van een organisatie vraagt ook andere skills van de managers. Waar het voor ‘de winterslaap’ nog vaak genoeg was om er als manager voor te zorgen dat iedereen ‘tussen de lijntjes kleurde’, nu is dat anders. Om in de beeldspraak te blijven: de compositie van het kunstwerk wordt nu door de medewerkers vorm gegeven. De lijntjes van vroeger zijn vervaagd. De lijntjes zijn morgen weer anders dan gisteren. Er wordt nu leiderschap verwacht van managers. Langs de zijlijn staan is verleden tijd. Alleen wie volop in de wedstrijd meespeelt, wordt ook na de rust nog opgesteld als manager. Een leidinggevende positie kunnen claimen en behouden op basis van ancienniteit, dan is in 2014 een gepasseerd station.

Tijd om wakker te worden, dus. Wakker te worden na de winterslaap die we crisis hebben genoemd. Wat betekenen al deze veranderingen voor uw bedrijf? De economie veert voorzichtig weer overeind. U heeft vast al nagedacht over marketing en sales, toch? Of als u in een non-profit organisatie uw brood verdient: wat gaat dat voor ons betekenen? Hoe kunt u efficienter omgaan met uw budget, hoe zorgt u ervoor dat u aantrekkelijk blijft voor uw budget verstrekkers? Of blijft u zo reactief als sommige organisaties voor de crisis, het type organisaties dat spottend wel ‘infuus organisaties’ werd genoemd. Want alleen door het financiele infuus van de budgetverstrekker (meestal de overheid) konden ze in leven blijven. 

Maar genoeg algemeenheden, per slot is dit een column over arbo. Hoe doet u dit met uw arbeidsomstandigheden? Bent u wel een aantrekkelijk bedrijf om voor te werken of zit uw bedrijf zo vastgeroest dat alleen ‘de wanhopigen’ nog bij u willen solliciteren?  Zit uw bedrijf nog vol met procedures, regels en formulieren uit het jaar nul, met een interne arbo-afdeling die niets anders weet te doen dan als ‘politieagent’ op te treden? Komt uw actieplan voor het komende jaar niet veel verder dan de RI&E weer eens updaten en het broodnodige certificaat (ISO, OHSAS of VCA)  in de lucht houden?

Of wilt u meer met uw organisatie. Wordt arbo een bedrijfskundig aangepakt geheel, een integraal en effectief onderdeel van uw bedrijfsvoering? Dat kan best, met een beetje moed, lef en visie. Of blijft arbo een kostenpost en balast waar niemand op zit te wachten?

Wat mij betreft is nu, na de winterslaap, het moment om dood hout in ons arboland te snoeien en de nieuwe uitlopers voldoende licht te gunnen. Behalve misschien voor wie nog niet goed wakker is.

Hans van Diest | De Versnelling