Dat is een goede zaak. Maar de veiligheidsinformatie moet dan wel effectief zijn. Enkele voorbeelden uit de praktijk.

Brand

Laatst kwam ik voor een werkbezoek in een operatiekamer. Daar zag ik tot mijn verbazing dat brandveiligheid wel heel veel aandacht had: op de volle breedte en hoogte van een hele wand van de OK stonden 31 volzinnen over hoe te handelen bij brand. Dit in de veronderstelling dat bij brand in de operatiekamer iedereen de tijd en rust gaat nemen om op zijn gemak die lange teksten tot zich te nemen.

In veel bedrijven zijn breed uitgewerkte bedrijfsnoodplannen aanwezig. Maar als medewerkers gevraagd wordt wat zij moeten doen bij een brand of brandalarm, komen weinigen verder dan zo snel mogelijk de benen nemen. Veelal kent men niet het interne alarmnummer en weet men ook niet hoe een handbrandmelder eruit ziet en waar deze zit. Laat staan dat men eraan denkt om ramen en deuren te sluiten.

Procedures

Ook veel mappen met procedures kunnen we als veiligheidsinformatie zien. Soms dikke handleidingen over veiligheid van machines. Deze staan veelal in een kast bij de technische dienst (meestal zonder back-up elders!). De medewerker in de productie heeft er echter geen weet van (en ook geen voordeel). Bij de machines zelf hangen geen korte veiligheidskaarten.

Etiketten

Veel meer veiligheids- en gezondheidswinst dan het lezen van de zeer uitvoerige safety data sheets valt te behalen door de medewerkers zover te krijgen dat zij de etiketten op de flessen lezen. En door hen te leren hoe zij deze moeten interpreteren. Dat laatste is nodig, want niet alle etiketten spreken voor zichzelf. Drie voorbeelden:

1. Zo wordt het nieuwe symbool voor langetermijngezondheidseffecten wel eens gezien als een stof die mogelijk juist goed en gezond is voor het hart.
2. In de praktijk kwam ik een situatie tegen waarbij afvalzakken voorzien van het radioactiviteitsteken werden beschouwd als zakken met oude ventilatoren. De zakken werden vervolgens afgevoerd als oud ijzer.
3. Het nieuwe teken voor irriterende, schadelijke en sensibiliserende stoffen als uitroepteken is natuurlijk ook niet ‘vanzelfsprekend’ voor deze stoffen. Laatst in een fabriek werd het uitroeptekensymbool voor hele andere doeleinden gebruikt: ‘geen doorgang meer’. Zo staat een uitroepteken als algemeen attentiesymbool voor veel meer zaken.

Voorlichting is dus zeer zinvol, maar dan wel kort en krachtig. Met te veel en te uitgebreid slaan we de plank mis. Mijn pleidooi is daarom dat we niet alleen kijken naar de toenemende papieren wereld, maar dat het belangrijker is om aandacht te schenken aan de praktische interpretatie en toepasbaarheid. Dat laatste wordt niet bereikt door de papieren wereld met procedures, mappen, SDS-en en normen nog verder te vergroten.

Wim van Alphen | PHOV