Het belagen van conducteurs is niet nieuw. Maar de laatste weken lijkt er sprake van een nieuw dieptepunt. In Helmond bespuugt en schopt een zwartrijder een conducteur omdat hij het niet eens is met zijn boete. In Hoofddorp slaat een agressieve reiziger een vrouwelijke hoofdconducteur het ziekenhuis in. De man weigert op het eindpunt uit de trein te stappen. In Dordrecht bedreigt een passagier een conductrice, een beveiliger raakt daarbij lichtgewond. Twee zwartrijders in Driebergen-Zeist mishandelen een conducteur die hen op hun gedrag aanspreekt. In Utrecht krijgt een NS-medewerker een vuistslag op zijn kaak van een agressieve passagier. En ook in Beilen gaat het mis als een conducteur een bekeuring wil uitdelen aan een zwartrijder.

Agressie en geweld

Agressie en geweld op het werk is een factor in de arbeidssituatie die valt onder de psychosociale arbeidsbelasting. PSA is een overkoepelend begrip voor meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag in een organisatie, tussen medewerkers onderling of door externen jegens medewerkers. Naast agressie en geweld zijn dat discriminatie, seksuele intimidatie, overmatige werkdruk en pesten. In het geval van de NS is er duidelijk sprake van agressie en geweld dat fysieke en psychologische schade bij de werknemer aanricht, gepleegd door een of meer externe daders.

Noodkreet

De werkgever – in dit geval de NS – is verplicht om, in het kader van artikel 3 van de Arbowet, een beleid te voeren op het voorkomen en zo niet beperken van agressie en geweld. Kennelijk volstaat dit niet. Het Hoofddorp-incident vormt voor NS en vakbonden de aanleiding tot een noodkreet aan de politiek om de agressie in de trein te beteugelen. Machinisten houden een landelijk toeterprotest. De actie heeft de steun van de Nederlandse Spoorwegen en de vakbond van rijdend personeel VVMC. Overigens, in de vroege ochtend van de protestdag slaat een passagier op Utrecht Centraal een conducteur nog even een bloedneus.

Aanpak

Op 11 maart vindt spoedberaad plaats tussen staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur), minister Blok (Veiligheid en Justitie), NS-topman Timo Huges, spoorbeheerder ProRail en de vakbonden. De uitkomsten in een notendop: een ‘stationsagent’ en meer cameratoezicht op de grote stations en een vervroegd stationsverbod voor notoire overlastgevers. De aanpak van psychosociale arbeidsbelasting staat overigens sinds eind 2013 al hoog op de agenda van het ministerie van SZW. Sinds mei 2014 besteedt het Project PSA vier jaar lang aandacht aan werkdruk, agressie & geweld en ongewenste omgangsvorm.

> TIP: Snel naar betrouwbare antwoorden? Registreer u bij de Arbo Vakbase.