Dat zegt Esther de Kleuver, ‎directeur Gezond en Veilig Werken van het ministerie van SZW. Nederland doet het volgens haar goed als het gaat om gezond en veilig werken. Het aantal arbeidsongelukken daalt, het ziekteverzuim is historisch laag en werkgevers zetten in op gezond en veilig werken. Maar zo waarschuwt ze tijdens het congres van de NVVK, dat is geen reden om achterover te leunen. “Volgens het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten worden er nog elk jaar 20.000 mensen ziek van hun werk en in 2013 verzuimden 192.000 mensen na een arbeidsongeval.”

Gedrag

Uit werkbezoeken die De Kleuver aflegt bij bedrijven die voorop lopen met hun initiatieven en maatregelen om gezond en veilig werken te bevorderen, concludeert De Kleuver dat het elkaar aanspreken op gedrag het meest effectieve middel is, maar tegelijkertijd het moeilijkst. In een verwijzing naar de titel van het congres – Veiligheid? Zoek het ff zelf uit – stelt De Kleuver dat dat nou juist niet het antwoord is dat een werknemer moet krijgen wanneer hij een onveilige of ongezonde situatie aan de kaak stelt. “Een open werksfeer waar problemen kunnen worden aangekaart, is essentieel voor gezond en veilig werken.”

Betrokkenheid

Betrokkenheid bij het onderwerp is essentieel, op alle niveaus in de organisatie, zegt De Kleuver. Betrokkenheid van de medewerker bij de organisatie, van de leidinggevende bij de medewerker en van de medewerkers onderling zijn allemaal nodig voor een duurzame werkvloer waar mensen niet ziek of gewond raken door hun werk. Het is ook eenvoudig om daar een businesscase van te maken, stelt ze. “Het is aangetoond dat betrokkenheid ook leidt tot meer productiviteit.”

Bedrijven, organisaties en arboprofessionals zoals veiligheidskundigen hoeven dat niet allemaal zelf uit te zoeken, betoogt De Kleuver. “Natuurlijk stelt de overheid kaders en zorgt voor wetgeving. En natuurlijk hebben we de Inspectie SZW die optreedt waar het niet goed gaat. Daarnaast stimuleren we initiatieven en goede ontwikkelingen onder andere via het programma Zelfregulering.”

Over de schutting

Gooit de overheid de verantwoordelijkheid voor veiligheid over de schutting door het werknemers en werkgevers samen uit te laten zoeken? Nee, vindt De Kleuver. “Maar ik ben ervan overtuigd dat de beste oplossingen wel worden gevonden op de werkvloer.” De trend van zelfregulering, waarbij werkgevers en werknemers primair de verantwoordelijkheid dragen voor een gezonde en veilige werkvloer en een overheid die dat met minimaal ingrijpen aanspoort, dateert van 2007. Vanaf dat moment werd er onderscheid gemaakt tussen het publieke en private terrein. De overheid schrijft de doelvoorschriften voor, werkgevers en werknemers leggen de middelvoorschriften vast in de arbocatalogus. Dat is volgens De Kleuver geen teken van een onverschillige overheid, maar een streven naar maatwerk en een erkenning van het feit dat de ene branche andere middelen moet inzetten om veiligheid te bewerkstelligen dan de andere. “Het doel is gelijk: veiligheid. Maar de weg er naar toe kan verschillen.”

Vertrouwen

De Kleuver heeft er vertrouwen in dat de meeste bedrijven graag veiliger willen werken, al weet een grote groep misschien nog niet helemaal hoe ze dat dan moet bewerkstelligen. Dat slechts 36 procent van de aanwezigen de stelling onderschrijft dat veiligheidskundigen weten wat er van ze wordt verwacht nu de overheid verdergaand dereguleert, is volgens haar niet terecht. “De doelvoorschriften zijn duidelijk. Daarnaast zijn er de arbocatalogi. Gebruik uw kennis en vaardigheden en vertrouw daar ook op.”

> Hoe komt u vanuit de RI&E naar cultuurverandering? Volg de masterclass!
> Liever op uw gemak thuis lezen? Bestel het boek ‘Van Risico-inventarisatie naar Cultuurverandering’ van Walter Zwaard en Cecile van der Velde.