De helft van alle slachtoffers werkt in de sector gezondheid en welzijn. Het gaat dan om mensen met beroepen als verpleegkundige, verzorgende, of client-, groeps- of activiteitenbegeleider. Andere sectoren waarin agressie een belangrijke rol speelt zijn openbaar bestuur, overheid en sociale verzekeringen (bijvoorbeeld politieagenten), de sector vervoer (bijvoorbeeld buschauffeurs), maatschappelijke dienstverlening (bijvoorbeeld medewerkers van een tankstation) en de sector onderwijs (bijvoorbeeld leraren).

De cijfers

In de periode 1998-2009 zijn 142 ernstige ongevallen gebeurd waarbij agressie een rol speelde. Daarbij vielen 153 slachtoffers, ongeveer evenveel mannen (52%) als vrouwen (48%). In bijna de helft van de gevallen was het slachtoffer bezig met dagelijkse activiteiten op het moment dat het incident plaatsvond. In een kwart van de gevallen was het slachtoffer bezig met het corrigeren van ongewenst gedrag. Een overzichtje van het bij ernstige ongevallen door agressie opgelopen letsel laat de volgende cijfers zien:

Dodelijke slachtoffers 3
Slachtoffers met blijvend letsel 60
Slachtoffers met tijdelijk letsel 43
Slachtoffers met onbekend letsel 39

Voorkomen

In bijna de helft (42%) van de gevallen is er voorafgaand aan het incident sprake van provocatie of beperking. Iemand wordt bijvoorbeeld gestraft of de zaken lopen anders dan gewenst. Dit kan onbedoeld zijn, bijvoorbeeld als een verpleegkundige het te druk heeft en daardoor niet direct hulp kan verlenen aan de patiënt. Een oplossing uit de praktijk: de verpleegkundige draagt gedurende haar medicatietaak een fel oranje hesje met de tekst ‘bezig met medicijnen – svp niet storen’. Dit helpt onbegrip en spanning te voorkomen.

‘Abnormaal gedrag’

In 44% van de gevallen is korte tijd voor het incident sprake van ‘abnormaal gedrag’ van de agressor. Dit blijkt bijvoorbeeld uit gezichtsexpressie, lichaamshouding of verbale uitlatingen. In de helft van de gevallen was het incident te voorkomen geweest door de medewerker en de agressor beter te scheiden. Bijvoorbeeld door het creëren van een fysieke afstand tussen slachtoffer en agressor of het plaatsen van een scheidingswand. Ook de aanwezigheid van een derde persoon – die tussen beiden kan komen – is een mogelijke interventie. Speciale trainingen kunnen zich richten op de manier van handelen in dit soort situaties en het herkennen van agressief gedrag.

> KLIK HIER voor meer informatie over oorzaken van ongevallen door agressie. Vragen? Stuur een mail naar veiligwerken@rivm.nl.