Bijna 50.000 organisaties in 36 landen, waaronder de 28 lidstaten, hebben meegedaan aan het ESENER‑2-onderzoek. Het onderzoek laat een actuele momentopname zien van hoe risico’s op het werk, en met name nieuwe en opkomende risico’s, in Europa worden beheerd. De meting voor ESENER-2 was nog gedetailleerder en uitgebreider dan die voor ESENER-1 in 2009.
William Cockburn, hoofd van de preventie- en onderzoeksgroep van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, liet met veel staafdiagrammen zien hoe de situatie in Nederland zich verhoudt tot die in de rest van Europa. In Nederland werden ruim 1500 interviews afgenomen.

Werkdruk

Waarin wijkt Nederland af van andere Europese deelnemers? Als we kijken naar de belangrijkste risicofactoren die van invloed zijn op veilig en gezond werken, steekt werkdruk er in ons land met vlag en wimpel bovenuit. Gemiddeld in Europa (Eu-28) vindt ruim 40% dit een belangrijk risico, terwijl in Nederland ruim 60% van de respondenten dit vindt.

Thuiswerken

Verder geeft 21% van de organisaties in de EU-28 aan dat meer dan een kwart van hun personeelsbestand uit werknemers van 55 jaar of ouder bestaat, waarbij de hoogste percentages in Zweden (36%), Letland (32%) en Estland (30%) voorkomen. Tegelijkertijd rapporteert 13% van de organisaties in de EU-28 dat ze regelmatig werknemers thuis laten werken, waarbij Nederland (26%) en Denemarken (24%) daarin de hoogste percentages laten zien.

Ook vermeldenswaardig is dat 6% van de organisaties in de EU-28 meldt dat werknemers moeite hebben met het begrijpen van de taal die op het werk wordt gesproken. Dit cijfer is het hoogst in Luxemburg en Malta (16%) en Zweden (15%).

Repetitieve bewegingen

In de bevindingen van ESENER-2 is de aanhoudende groei van de dienstensector terug te zien. De meest genoemde risicofactoren zijn het moeten omgaan met lastige klanten, leerlingen, patiënten (58% van de organisaties in de EU-28), gevolgd door vermoeiende of pijnlijke houdingen (56%) en repetitieve bewegingen van de hand of arm (52%). In Nederland is dit laatste percentage nog hoger met 57%.

Psychosociale risicofactoren worden als de grootste uitdaging ervaren; bijna één op de vijf organisaties die meldt met lastige klanten te moeten omgaan of werkdruk te ervaren, geeft ook aan dat het hen aan informatie of adequate instrumenten ontbreekt om het risico effectief aan te pakken.

Managementniveau

In 61% van de organisaties in de EU-28 worden gezondheids- en veiligheidsvraagstukken regelmatig op het hoogste managementniveau besproken. Dit percentage neemt toe met de omvang van de organisatie. Wat landen betreft wordt dit vaker gerapporteerd in Tsjechië (81%), het Verenigd Koninkrijk (79%). Nederland blijft wat achter ten opzichte van het EU gemiddelde. Ook krijgen in ons land teamleiders en lijnmanagers minder training in het managen van veiligheid en gezondheid dan gemiddeld in de EU (73%).

Wettelijke verplichtingen

Voor wat betreft de redenen van organisaties om veilig en gezond werk aan te pakken, rapporteert 85% van de organisaties in de EU-28 het nakomen van de wettelijke verplichtingen als een belangrijke reden. In Nederland is dat lager: 80%. In ons land zijn inspecties en boetes van de Inspectie SZW ook minder een reden dan gemiddeld in de EU. Wij zien in (toename van) de productiviteit veel meer een reden om met veiligheid en gezondheid aan de slag te gaan.

PSA

Uit ESENER-2 blijkt dat terughoudendheid om openlijk over deze kwesties te spreken het belangrijkste struikelblok voor het aanpakken van psychosociale risico’s te zijn (30% van de organisaties in de EU-28). Iets meer dan de helft van de organisaties in de EU-28 die aan deze enquête hebben meegedaan (53%), meldt voldoende informatie te hebben over de manier waarop zij psychosociale risico’s in risicobeoordelingen moeten integreren. Van de organisaties die hebben aangegeven in de drie jaar voorafgaand aan de enquête maatregelen te hebben genomen om psychosociale risico’s te voorkomen, geeft 63% van de organisaties in de EU-28 aan dat werknemers een rol hebben gespeeld bij het ontwerpen en invoeren van dergelijke maatregelen.

> Kijk hier voor het volledige Esener-rapport. Of maak zelf vergelijkingen op het online dashboard met de resultaten.