Het antwoord op die vraag staat in het rapport ‘Bouwen aan constructieve veiligheid – Lessen uit instorting parkeergebouw Eindhoven Airport’. Dit rapport heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid recent gepubliceerd. De directe aanleiding blijkt een andere toepassing dan gebruikelijk van de vloerplaten in de parkeergarage.

Bij deze andere toepassing van de vloerplaten in de parkeergarage bij Eindhoven Airport is niet nagedacht over de consequenties. Daardoor was de wapening ter hoogte van de naden van de vloer te kort. De Onderzoeksraad constateert opnieuw dat de bouwsector er niet in slaagt om veiligheidsrisico’s van bouwprojecten structureel goed te beheersen.

> LEES OOK: Dit waren de dodelijke bouwongevallen in 2019

Instorting parkeergarage door kwetsbaar vloerontwerp

Op 27 mei 2017 stortte een deel van de parkeergarage bij Eindhoven Airport in. Het gebouw was bijna gereed en zou een maand later in gebruik worden genomen. Uit het onderzoek van de OVV blijkt dat de vloerplaten anders zijn gelegd dan gebruikelijk. Door de keuze in het ontwerp om de vloerplaten een kwartslag te draaien, kwamen de naden tussen de platen te liggen. Dat is precies de plek waar de vloer het meeste doorbuigt. Gevolg: een kwetsbaar vloerontwerp.

> LEES OOK: Vloerconstructie zorgt voor instortingsgevaar

Door dit ontwerp was extra aandacht nodig voor de plaatnaden tussen de vloerplaten. Dit gebeurde echter niet, waardoor de koppelwapening te kort werd uitgevoerd. De hoge temperatuur op 27 mei zorgde voor extra belasting van de vloer, waardoor die instortte. Daarnaast blijkt dat betrokken partijen signalen die wezen op een bouwkundige veiligheidstekort, onvoldoende hebben opgevolgd. Daarbij ging het onder meer om scheurvorming in de vloeren en waterplassen op de vloer.

Beperkt lerend vermogen in de bouwsector

De afgelopen jaren heeft de OVV meerdere onderzoeken verricht naar ongevallen in de bouw. Daaronder de ingestorte betonvloer in de B-Tower in Rotterdam (2010), het ingestorte dak van het Grolsch Vestestadion (2011) en het hijsongeval in Alphen aan den Rijn (2015).

De Raad constateert dat de bevindingen uit deze onderzoeken niet hebben geleid tot verbeteringen. Bovendien leggen partijen de schuld te gemakkelijk bij een ander. De sector beschouwt elk bouwwerk – en daarmee ook elk incident – als uniek. Hierdoor leert de sector onvoldoende van ongevallen. De bouwsector heeft derhalve nog niet bewezen toegerust te zijn op een grotere verantwoordelijkheid. Terwijl het voorliggende ‘Wetsvoorstel kwaliteitsborging voor het bouwen’ daar wel vanuit gaat.

> LEES OOK: De OVV adviseert, de bouw negeert

Daarom stortte parkeergarage Eindhoven in

Het is veelzeggend dat na het instorten van de parkeergarage discussie ontstond over de bouwveiligheid van tientallen andere gebouwen in Nederland. Het ging daarbij om gebouwen met een soortgelijk legplan van de vloer. Volgens de Onderzoeksraad is het dan ook van belang dat de bouwsector zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt om een verbeterslag te maken.

Onduidelijke verdeling verantwoordelijkheden

Bij de ingestorte parkeergarage in Eindhoven bleek onduidelijkheid te bestaan over verantwoordelijkheden. Dit was ook al het geval bij de eerdere bouwonderzoeken van de OVV. Ook hier ontbrak het aan een centrale partij die zicht had op de risico’s van het gehele bouwproces.

> LEES OOK: Eindelijk, één partij verantwoordelijk voor veiligheid in de bouw

Uit de analyse van de Raad blijkt dat in alle fasen van het bouwproces in Eindhoven de gezamenlijke aandacht voor veiligheid onvoldoende was. Al in eerdere onderzoeken wees de Raad op de noodzaak van het organiseren van procesverantwoordelijkheid. Desondanks is de gezamenlijke risicobeheersing van bouwprojecten nog niet op orde. Daardoor blijven risico’s en kwetsbaarheden te vaak onopgemerkt.

> LEES OOK: Dit moet er beter in de bouw, zegt de OVV

Focus op laagste prijs in plaats van veiligheid

Uit onderzoeken van de Onderzoeksraad blijkt de laagste prijs vaak leidend. Ook blijven risico’s onvoldoende doorgrond. Dit alles gaat ten koste van de kwaliteit en veiligheid. Flinke veiligheidswinst valt te behalen wanneer opdrachtgevers veiligheid zwaarder laten meewegen in de aanbesteding.

> LEES OOK: Daarom is een goed V&G-plan een must

Gebouw met soortgelijke vloer niet per se onveilig

Gebouwen met soortgelijke vloeren zijn niet per definitie onveilig. Maar het is wel zaak om het ontwerp van zo’n vloer goed te doordenken. En dat is bij de parkeergarage Eindhoven Airport niet gebeurd.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft naar aanleiding van eerder onderzoek naar de instorting opgeroepen tot controle van gebouwen met zogeheten breedplaatvloeren. Daarna werd een aantal gebouwen uit voorzorg ontruimd en gesloten.

> LEES OOK: Help, nog meer onveilige betonvloeren

Naar verwachting zijn de gebouwen met een mogelijk risico toen in kaart gebracht. Bij de vervolgcontrole van deze gebouwen moet de focus liggen op het vloerontwerp en de detaillering van de plaatnaden.

Bron: onderzoeksraad.nl