Nee, zegt TNO. Meer dan een kwart van de medewerkers geeft aan dat er op het werk niemand is die ze daarover kunnen aanspreken. Of dat ze niet weten bij wie ze moeten zijn. In tal van organisaties zijn inmiddels interne of externe vertrouwenspersonen aangesteld. Bij hen kunnen medewerkers terecht met hun verhaal en voor advies en ondersteuning.

Uit onderzoek van TNO blijkt dat goed beleid tegen ongewenste omgangsvormen en de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon belangrijke succesfactoren zijn.

> LEES OOK: Ongewenste omgangsvormen te lijf met de RI&E

Slechts helft organisaties heeft vertrouwenspersoon

Uit onderzoek door De Beleidsonderzoekers (2018) blijkt dat slechts de helft van de organisaties in Nederland een vertrouwenspersoon heeft aangesteld. Daardoor komt het potentieel aan werknemers dat nu géén toegang heeft tot een vertrouwenspersoon op bijna 3 miljoen! Opvallend daarbij is dat het aantal organisaties met een vertrouwenspersoon sinds 2005 nauwelijks is toegenomen, ook niet na de #MeToo-discussie.

> LEES OOK: #MeToo-moe? Dat heeft ook een keerzijde

> TIP: Gids voor vertrouwenspersonen, een praktische handleiding

Is een vertrouwenspersoon dan niet allang verplicht?

Is een vertrouwenspersoon dan niet allang verplicht? Nee! De werkgever heeft op grond van de Arbowet de verantwoordelijkheid en verplichting om zijn medewerkers te beschermen tegen ongewenste omgangsvormen op de werkvloer. Maar de keuze voor welke maatregelen de werkgever neemt, is vrij. Dit ondanks dat de Inspectie SZW aangeeft dat er geen volwaardige alternatieven zijn voor de vertrouwenspersoon.

> LEES OOK: #MeToo: stel vertrouwenspersoon verplicht

Maar nu is er het Wetsvoorstel Vertrouwenspersonen

Om deze reden heeft Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema (GroenLinks) nu een wetsvoorstel ingediend. Dit wetsvoorstel geeft iedere werknemer een wettelijk recht op toegang tot een vertrouwenspersoon. Daarnaast versterkt het wetsvoorstel de positie van de vertrouwenspersoon in de organisatie. Het voorstel draagt daarmee bij aan het terugdringen van ongewenst gedrag op de werkvloer. En aan het creëren van een veilige werkomgeving voor álle werknemers.

> LEES OOK: Dit kan de vertrouwenspersoon voor u betekenen

Worden vertrouwenspersonen nu dan eindelijk verplicht? Het wetsvoorstel voorziet in een wettelijk verplichte aanstelling van één of meerdere interne of externe vertrouwenspersonen. Daarnaast stelt Renkema in het wetsvoorstel nog een aantal andere zaken voor. Zo wil hij eisen stellen aan de basistaken van de vertrouwenspersoon. Ook wil hij instemming van de ondernemingsraad met de keuze en positionering van de vertrouwenspersoon. En tot slot stelt het Tweede Kamerlid een wettelijke (ontslag)bescherming van vertrouwenspersonen voor. Dat laatste kan eenvoudig door de vertrouwenspersoon gelijk te stellen met de leden van de ondernemingsraad en de preventiemedewerkers.

> TIP: Bekijk de internetconsultatie van het wetsvoorstel

Wettelijke ontslagbescherming geen overbodige zaak

Wettelijke ontslagbescherming is zeker geen overbodige zaak. Het komt regelmatig voor dat vertrouwenspersonen onder druk worden gezet door directie of leidinggevende om (een deel van) hun vertrouwelijkheid op te geven.

> LEES OOK: 8 tips voor een sterke vertrouwenspersoon

> TIP: Iets voor u? Eendaagse opleiding Vertrouwenspersoon

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat één op de tien interne vertrouwenspersonen weleens door de werkgever is teruggefloten na zich te hebben ingezet voor een slachtoffer van seksuele intimidatie. Bij externe vertrouwenspersonen ligt dit percentage zelfs op 23 procent. Ook kan de vertrouwenspersoon in een loyaliteitsconflict komen. Soms botst het vertrouwenswerk met zijn reguliere functie. Op dit moment geniet een vertrouwenspersoon in zulke situaties geen enkele vorm van bescherming.

De Vereniging van vertrouwenspersonen pleit al meerdere jaren voor zo’n wetswijziging. Zij hoopt dan ook dat dit wetsvoorstel voldoende steun krijgt van de Tweede Kamer. Om een betere rechtspositie voor de vertrouwenspersoon te creëren, jazeker. Maar vooral ook om iedere werknemer het wettelijk recht te geven op een sociaal veilige werkomgeving.

Cor van Duinhoven | traint vertrouwenspersonen en werkt als externe gecertificeerde vertrouwenspersoon.