Een beeldschermplek of computerwerkplek bestaat uit een beeldscherm en een toetsenbord, al dan niet in combinatie met een systeemkast (de pc) en een printer. Neem voor een goede inrichting van zo’n werkplek alle relevante aspecten van beeldschermwerk onder de loep en pas die zo optimaal mogelijk toe.
Dit zijn 4 aandachtspunten bij beeldschermwerk
De moderne tijd brengt allerlei vormen van beeldschermwerk met zich mee. Want we werken niet meer alleen aan een desktop, maar ook op de tablet, de laptop en de mobiele telefoon. Daarnaast is ons werk ook steeds meer plaats- en tijdonafhankelijk.
Bij (zeer) frequent beeldschermwerk blijft een ergonomisch verantwoorde beeldschermplek toch van groot belang. Voor die beeldschermplek gelden – ook thuis! – een aantal voorschriften.
1. Verlichting
Voldoende, maar ook weer niet te veel verlichting en het tegengaan van spiegelingshinder zijn belangrijke aandachtspunten om vermoeidheid en oogklachten te voorkomen.
Spiegelingshinder kan ontstaan door de opstelling van het beeldscherm ten opzichte van het raam. Door een foute opstelling bestaat het gevaar dat we een verkeerde, geforceerde werkhouding aannemen om toch de informatie op het beeldscherm te kunnen zien.
2. Geluid
Een ander punt van aandacht is geluidshinder in de vorm van hinderlijke pieptonen of geruis van systeemkasten of lawaai van printers. En ook de warmteafgifte van apparatuur speelt een rol bij een goede werkplekinrichting. De laatste twee punten pleiten voor het in een aparte ruimte plaatsen van computer- en printapparatuur.
3. Beweging
Even naar de printer lopen levert meteen een korte werkonderbreking en wat beweging op. Inmiddels weten we allemaal dat werken daar alleen maar gezonder van wordt. Want door langdurig zitten lopen we kans op allerlei vervelende en soms ernstige aandoeningen.
4. Instellingen
Daarnaast zijn op de gebruiker afgestemde instellingen van de werktafel en de bureaustoel gewenst. De ideale werkhoogte speelt hier een rol bij. Soms zijn hierbij hulpmiddelen nodig, zoals een voetenbankje. Verder mag het toetsenbord de gebruiker niet in een ongunstige werkhouding dwingen. Er moet voldoende ruimte zijn voor de armen en handen.
Risico’s op fysieke klachten door beeldschermwerk
Werken met een computer of laptop is een bijzondere vorm van fysieke belasting. Die belasting brengt risico’s met zich mee op diverse aandoeningen. Langdurig, meer dan 6 uur per dag, werken met een beeldscherm kan gezondheidsklachten opleveren, zoals deze 3 klachten.
1. RSI of KANS
Beeldschermwerk gaat gepaard met repeterende handelingen van de vingers en de handen en statische belasting in de nek, schouders en armen. Te lang in ongunstige houdingen of met slechte apparatuur werken maakt de kans groot op Klachten aan Arm, Nek en Schouders (KANS). Deze aandoeningen noemen we ook wel RSI. Voldoende pauzes moeten de kans op RSI of KANS tot een minimum te beperken.
TNO heeft een beoordelingsinstrument ontwikkeld voor fysieke belasting door beeldschermwerk: de Checklist Beter achter je schermen (BAS). Deze checklist is mede gebaseerd op advies van de Gezondheidsraad (2017). Het instrument ondersteunt maatwerk in werken met en pauzes bij beeldschermwerk.
2. Aandoeningen door zitten
Af en toe zitten is gewoon goed voor ons lichaam. We hebben op aarde immers te maken met de zwaartekracht. Dit betekent dat we altijd spieren moeten aanspannen om te blijven staan en dat kost kracht en energie. Maar te veel zitten (meer dan 7 of 10 uur per dag; wetenschappers weten nog niet precies waar de grens ligt) is schadelijk. Het kan leiden tot hart- en vaatziekten, diabetes type II (leefstijlsuikerziekte), kanker en depressie.
3. Oogklachten
Oogleden blijken bij intensief beeldschermwerk nauwelijks te knipperen. Hierdoor kan de oogbol droog worden en kan oogvermoeidheid optreden.
Werkgevers zijn volgens het Arbobesluit verplicht om werknemers de gelegenheid te geven hun gezichtsvermogen te laten onderzoeken. Het gaat dan om de relatie tot het te verrichten beeldschermwerk. Ook moet de werkgever zijn werknemers periodiek (één keer per twee jaar) in de gelegenheid stellen hun gezichtsvermogen te laten testen. Zo’n onderzoek kan deel uitmaken van het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PMO).
Daarnaast hebben medewerkers met oogklachten recht op onderzoek en advies van een deskundige. Bovendien komen zij eventueel in aanmerking voor vergoeding door de werkgever van een beeldschermbril.
Psychische belasting
Beeldschermwerk is niet alleen lichamelijk belastend, het zorgt ook voor mentale belasting. Waar denken we dan aan?
Bijvoorbeeld aan de opnamecapaciteit van de individuele werknemer. Het informatie-aanbod dat het beeldschermwerk levert moet die niet te boven gaan. Gebeurt dit (langdurig) wel, dan levert dit werkstress op.
Of aan autonomie, dat wil zeggen dat iemand de volgorde van de werkzaamheden zoveel mogelijk zelf kan inrichten. Op die manier hoeft iemand niet voortdurend achter het beeldscherm te werken en kan hij de tijdsduur van het beeldschermwerk zelf bepalen.
Daarnaast hebben mensen behoefte aan regelmatig contact met anderen. Om even sociaal bezig te zijn. Of om een collega iets te kunnen vragen over het werk. De beeldschermwerker en zijn collega’s moeten het werk dus kort kunnen onderbreken voor zulke sociale en functionele contacten.
Aandacht voor risico’s van beeldschermwerk in RI&E
In de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) moet de werkgever specifiek aandacht besteden aan de gevaren voor het gezichtsvermogen en de fysieke en psychische belasting door beeldschermwerk. Deze verplichting komt voort uit artikel 5.9 van het Arbobesluit.
