Coronaproof werkplek? Zo maakt u een coronaprotocol

Alle bedrijven waar kans op besmetting bestaat moeten een coronaprotocol opstellen. Hoe werkt dat?

Coronaproof werkplek? Zo maakt u een coronaprotocol

De overheid vroeg tijdens de coronapandemie aan sectoren en bedrijven om zelf een coronaprotocol op te stellen. Daarin maken zij afspraken op maat om veilig terug te kunnen keren naar de werkomgeving. Bij die veilige terugkeer naar de werkvloer biedt de overheid ondersteuning met zogeheten ‘flankerend beleid’.

Verantwoord naar de werkplek?

Tijdens de coronapandemie zijn unieke en vergaande maatregelen genomen om verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Deze ingrijpende maatregelen waren noodzakelijk. Maar ze hebben ook veel schadelijke neveneffecten gehad. Op de economie natuurlijk, maar ook op de kwaliteit van leven en de volksgezondheid.

Door werkbare protocollen op te stellen voor de eigen situatie, konden werknemers weer (deels) op de werkplek aan de slag. Zonder onnodig risico voor de gezondheid van werknemers. En zonder onnodige extra economische schade.

Jawel, met coronaprotocol en overheidsmaatregelen

Een coronaprotocol maakt een beheerste terugkeer naar de werkplek mogelijk en ook verantwoord. Dit protocol moet minimaal de uitwerking bevatten van drie thema’s: afstand, hygiëne en bescherming. Ook gedragsbeïnvloeding (medewerkers, bezoekers, leveranciers) en interne handhaving zijn hierbij van ondersteunend belang. Ten slotte moeten we extra druk op de publieke ruimte en het openbaar vervoer zoveel mogelijk zien te voorkomen.

De overheid zelf kwam met ‘flankerend beleid’ en met wetgeving voor de anderhalvemetersamenleving. Deze combinatie van overheidsmaatregelen en branchespecifieke protocollen waren nodig.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor de werkplek

  • Maak zo veel mogelijk gebruik van vaste werkplek/-eiland/-ruimte om verspreiding te beperken.
  • Zet bureaus naast elkaar iets verder uit elkaar. Of gebruik bureaus alleen om en om. Er zijn ook apps beschikbaar om vooraf een nog beschikbare werkplek te reserveren.
  • Plaats plexiglas schermen tussen bureaus tegenover elkaar. Of halfhoge tussenwandjes.
  • Markeer waar nodig of gewenst 1,5 meter overlegafstand op de vloer met tape.
  • Gebruik een papieren (wegwerp)bureaulegger, met daarop bijvoorbeeld de belangrijkste tips en richtlijnen voor coronaproof werken.
  • Iedereen een eigen (compact) toetsenbord en muis. Dit is ook handig voor thuiswerken, maar dan samen met een inklapbare laptopverhoger.
  • Maak balie dieper om voldoende afstand te creëren tussen medewerker en bezoeker. Of een tafel of paaltjes met ketting ervoor plaatsen. Maximaal twee bezoekers tegelijk aan de balie (deur op afstand bedienen).

Goede voorbeelden

Enkele goede voorbeelden van een sectorbrede aanpak zijn

  • de bouw- en technieksector die een aantal werkbare protocollen opstelden. Daarmee kunnen bouwvakkers en monteurs gewoon hun werk doen. Zowel bij nieuw- en verbouw als bij service en onderhoud ‘achter de voordeur’. We metselen op voldoende afstand, we timmeren in vaste kleine teams. En schaften? Dat doen we buiten.
  • Ook in de supermarkten zijn veel praktische oplossingen gevonden. Dat moet ook wel, als onderdeel van een van de vitale sectoren. Zo is het gebruik van een winkelwagentje verplicht gesteld. Schone en ‘vuile’ karretjes staan daarbij in gescheiden vakken. Medewerkers van de vulploeg dragen hesjes. En er staan lijnen op de grond en schermen bij de kassa’s.

In de horeca is het afhalen en bezorgen van maaltijden gemeengoed geworden. En toen de horeca weer open ging waren er door de afstandsregels minder beschikbare tafeltjes.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor de organisatie

  • Blijf de algemene, landelijke hygiënerichtlijnen volgen en intern communiceren. Denk aan thuisblijven bij klachten, hoesten en niesen in de elleboog en vaker en goed handen wassen.
  • Stel beleid op voor bijzondere risicogroepen, zoals ouderen, zwangeren of medewerkers met onderliggende aandoeningen. Zij kunnen bij een besmetting ernstiger klachten ontwikkelen.
  • Werktijden meer spreiden. Of zelfs een vorm van ploegendienst (vroeg-laat) invoeren. Dit vermindert de bezetting van het kantoor, maar ook de druk op het verkeer en openbaar vervoer.
  • Vergaderingen? Waar mogelijk (video)bellen. Of met maximaal drie mensen en voldoende tussenruimte.
  • Afspraken buiten de eigen regio in principe altijd via videobellen. Noodzakelijke dienstreizen liever niet met OV, maar met eigen auto. Niet carpoolen.
  • Gebruik van (eigen) thermoskan om minder vaak koffie/thee te moeten halen.
  • Geen gebruik van bedrijfskantine. Of in meerdere ‘shifts’ en met voldoende zitruimte. Minder stoelen.
  • Eigen lunch meenemen. Of die vooraf bestellen/betalen bij cateraar en klaar laten zetten.
  • Lunchwandelen stimuleren (maximaal met twee, voldoende afstand). Bij slecht weer lunch op kamer.
  • Bezoekers alleen indien noodzakelijk. Gedragsregels duidelijk kenbaar maken.
  • Aannemers, onderhoudsmonteurs werken standaard met ‘werkvergunning’. Hierin afspraken maken en vastleggen over veiligheid voor werkomgeving. Bijvoorbeeld werkplek afzetten, hesje dragen en ook weer belangrijkste gedragsregels uit protocol kenbaar maken.
  • Vaker schoonmaken. Bureaus dagelijks vochtig laten afnemen en vervolgens nadrogen. Vaker reinigen van alle vaak aangeraakte oppervlakken, zoals trapleuningen, deurklinken, touchscreens en kranen.
  • Verstrek waar nodig beschermingsmiddelen, zoals (wegwerp)handschoenen voor schoonmakers.
  • Voldoende flesjes ontsmettingsgel en -doekjes op elke afdeling. Te gebruiken door medewerkers.
  • Vaker thuiswerken. Eventueel inroosteren, bijvoorbeeld om de beurt een dag.
  • Zorg bij thuiswerk wel voor goede voorlichting en ondersteuning bij inrichting van de thuiswerkplek.

Een coronaprotocol, hoe stelt u er zelf een op?

Oké, een coronaprotocol dus. Hoe stelt u er zelf een op? Hier volgen enkele aandachtspunten.

  • Houd het kort en eenvoudig. Een (dubbelzijdig) A4-tje is meestal voldoende.
  • Kies voor concrete praktische oplossingen, passend bij uw situatie. Presenteer die overzichtelijk. Zo dus dat iedereen in de organisatie die direct begrijpt en kan toepassen.
  • Vertaling in pictogrammen, posters en ander beeldmateriaal helpt bij de communicatie naar de medewerkers.
  • Vermeld de datum en houd het document ‘levend’. Want de komende tijd zult u het nog regelmatig moeten aanpassen door versoepeling of juist aanscherping van de leefregels.
  • Stel een ‘coronaverantwoordelijke’ aan. Deze ziet toe op naleving van het protocol. Ook behandelt hij meldingen van medewerkers over onveilige situaties.

> TIP: laat de arbodeskundige nog even meedenken bij het opstellen van uw protocol. Of misschien kan hij een schriftelijke ‘toetsing’ uitvoeren op het eindconcept. Dat voorkomt dat u essentiële punten mist.

Coronaprotocol – praktische oplossingen voor het gebouw

  • Maximaal 1 persoon tegelijk in de lift. Alleen gebruiken indien moeilijk ter been of bij gebruik van interne transportmiddelen. Vaker de trap nemen stimuleert tegelijkertijd meer beweging.
  • Op rondlopende gangen eenrichtingsverkeer invoeren. Op doodlopende gangen is de regel ‘altijd rechtshouden’, dus niet naast elkaar lopen. Eventueel middenlijn op de vloer.
  • Trappenhuizen splitsen in een opgaande en een neergaande trap.
  • Bij drukke punten 1,5 meter afstand visualiseren met tape op vloer, bijv. bij trappen, printers en koffieautomaat. Bij gangdeuren of andere smalle doorgangen een voorrangsregeling markeren.
  • Meer en vaker ventileren om de lucht te zuiveren. Zowel mechanisch (installatie) als natuurlijk (ramen open). Ventilatie liefst vroeger starten en langer doorgaan.
  • Leverancierszone creëren waar artikelen veilig kunnen worden neergezet zonder dat medewerkers ‘in de weg’ lopen.

Kies praktische oplossingen die passen in uw situatie

Maar ook medewerkers zijn creatief in het vinden van oplossingen. Zo bedacht een opzichter van een woningbouwvereniging dat hij niet meer zelf meeging met een huisbezichtiging. In plaats daarvan kon de klant de sleutel ophalen in een kastje, voorzien van een pincode. Na bezichtiging werd de terugbezorgde sleutel ontsmet en de code aangepast.

Dit voorbeeld maakt het belang duidelijk van oplossingen die goed passen in de eigen situatie. In de drie kaders ‘Coronaprotocol – praktische oplossingen voor ...’ door de tekst heen vindt u diverse praktische oplossingen. Die zijn onderverdeeld naar werkplek, gebouw en organisatie. De nadruk ligt hierbij op werken in een kantooromgeving. Voor andersoortige werkplekken, zoals in de industrie, is altijd veel meer maatwerk nodig. Maar hopelijk helpen deze oplossingen u alvast op weg. Veel succes. Werk veilig. Blijf gezond.

Ronald Simonis | HVK AH A&O, Effect Veiligheid BV

Eerste publicatie november 2020; update maart 2023

Uw bedrijf coronaproof in zes stappen
Arbo in Bedrijf, de feiten en cijfers toegelicht

Arbo in Bedrijf, de feiten en cijfers toegelicht

De Nederlandse Arbeidsinspectie publiceerde op 12 september 2024 het rapport Arbo in Bedrijf 2022-2023. Advocaat Paul Verloop licht enkele feiten en...

Op de vingers getikt om te zware fysieke belasting

Op de vingers getikt om te zware fysieke belasting

De Arbeidsinspectie legt PostNL maatregelen op na constatering van te zware fysieke belasting in sorteercentra. Dat het werk nu te zwaar is staat...

De strijd tegen afval

De strijd tegen afval

In de gemeente Eindhoven klagen bewoners (met name op sociale media) over de overlast door de Canadese gans. Vooral de poep op fietspaden en het...

Mag dat, 11 werknemers verplicht overplaatsen? 

Mag dat, 11 werknemers verplicht overplaatsen?

Een zorgaanbieder in Noord-Holland wil 11 werknemers van een locatie overplaatsen naar verschillende andere locaties. De werkgever beroept zich...

Zweminstructeur schrikt zich een ongeluk. Werkgever aansprakelijk?

Zweminstructeur schrikt zich een ongeluk. Werkgever aansprakelijk?

Een zweminstructeur valt tijdens het werk. Is de werkgever aansprakelijk voor de schade of is hier sprake van een huis-tuin-en-keukenongeval?

Arbeids- en organisatiepsycholoog Helene Plaggenborg

A&O'er Hélène Plaggenborg: 'Overal geweest om PSA-inspecties te doen'

Al bijna 25 jaar werkt Hélène Plaggenborg bij de Arbeidsinspectie, maar tot op de dag van vandaag haalt zij enorm veel voldoening uit haar werk: "Ik...

Hobéon SKO over het nieuwe certificatieschema: 'Arbokerndeskundige, stap over de drempel en ga ervoor'

Hobéon SKO over het nieuwe certificatieschema: 'Arbokerndeskundige,...

Vanaf 1 januari 2025 mogen alleen gecertificeerde arbokerndeskundigen een RI&E toetsen en hierover adviseren. Helaas zijn er momenteel nog (te)...

Luchtwegklachten door werk, werkgever aansprakelijk?

Luchtwegklachten door werk, werkgever aansprakelijk?

Een werknemer lijdt gezondheidsschade door blootstelling aan fijnstof en roet tijdens het werk als buschauffeur. Is de werkgever aansprakelijk voor...