Johan van der Lingen werkt bij Mogema, een specialist in het frezen van grote werkstukken en onderdeel van het beursgenoteerde Aalberts binnen de divisie Advanced Mechatronics. Deze divisie bedient onder andere de semi-conductorindustrie, met bedrijven als ASML als klant. Johan is actief in Nederland en maakt deel uit van het sustainability-netwerk binnen de divisie. Hij vertaalt de kaders naar de dagelijkse praktijk.

Van toezicht naar beleid

Zijn rol is in de afgelopen jaren verschoven van toezichthouder naar beleidsmaker. “Met de komst van CSRD en nieuwe milieuwetgeving moet ik voortaan ook beleid ontwikkelen, niet alleen controleren.” Zijn focus ligt op milieumanagement, maar hij werkt ook aan de invoering van ISO 45001 en ondersteunt collega’s bij veiligheidsvraagstukken.

Projecten met impact

Die beleidsmatige rol vertaalt zich in diverse projecten met directe impact op de werkvloer. Zo initieerde hij de overstap naar een nieuwe afvalverwerker om de doelstelling ‘nul restafval in 2030’ te halen. “Aalberts en Mogema hebben de uitdrukkelijke eis om te voldoen aan wet- en regelgeving. Een voorbeeld is de bouw van een nieuwe fabriek in Dronten. Ik heb vooraf beoordeeld hoe we daar ook in de operationele fase kunnen voldoen aan milieuwetgeving. Dat vraagt om interviews, risicoanalyses en afstemming met het projectteam.”

Chemische reacties en schijnveiligheid

Tijdens deze projecten stuit Johan regelmatig op technische uitdagingen, zoals onverwachte chemische reacties. “Bij solderen ontdekten we dat er ammoniak en zink vrijkwamen door verhitting. Dat stond niet expliciet in het veiligheidsblad. We gebruikten daardoor het verkeerde filter.” Ammoniak is een irriterend gas dat bij inademing schadelijk kan zijn voor de luchtwegen. “Als je dat niet weet, denk je dat je veilig werkt, terwijl je blootgesteld wordt aan een risico dat je niet ziet.”

Johan benadrukt het belang van kennis over chemische reacties en het juiste gebruik van ademhalingsbescherming. “Een actief koolfilter moet je goed afgesloten bewaren. Anders is het filter veel sneller verzadigd.”

Gedrag beïnvloeden: soms met toneelspel

Naast technische maatregelen is het beïnvloeden van gedrag minstens zo belangrijk. “Soms moet je even ‘zakelijk boos’ worden. Niet omdat je echt boos bent, maar om duidelijk te maken dat het serieus is.” Johan wil zo bewustwording creëren. “Ik hoef dat niet vaak meer te doen. Als collega’s verontwaardiging over bepaald gedrag overnemen, is dat voor mij een teken dat de boodschap begint te landen.”

TOXIC als fundament

Om gedrag en processen te ondersteunen, is een goed systeem onmisbaar. Sinds 2,5 jaar gebruikt Mogema het systeem TOXIC. “Voorheen hadden we geen overzicht. Nu kunnen we stoffen koppelen aan locaties, veiligheidsbladen beheren en componenten doorzoeken.” TOXIC is geïntegreerd in het intranet, zodat medewerkers per afdeling de juiste informatie kunnen vinden.
“TOXIC maakt het ook mogelijk om audits efficiënter uit te voeren”, zegt Johan. “Alles is digitaal en actueel. Dat voorkomt fouten en versnelt controles.”

Beoordeling en controle

Naast registratie biedt TOXIC ook ondersteuning bij de beoordeling van nieuwe stoffen. “Soms denk ik dat een stof geen CMR is, maar TOXIC geeft een andere classificatie. Dan neem ik contact op met de helpdesk. Die reageren snel en onderbouwen hun oordeel goed.”

Bewustwording en ongecontroleerde inkoop

De noodzaak van een goed systeem wordt extra duidelijk bij het voorkomen van ongecontroleerde inkoop. “Bij de ingebruikname van TOXIC troffen we tijdens de inventarisatie meerdere soorten stickerverwijderaars en wasbenzines aan. Dat maakt het stoffenbeheer onnodig complex.”

Het komt nu steeds minder voor dat medewerkers zelf stoffen aanschaffen, bijvoorbeeld bij de bouwmarkt. “Teamleiders melden nu ook zelf verdachte situaties, zoals lege flessen die door leveranciers zijn binnengebracht.” Johan werkt aan een systeem waarbij elke stof in het ERP een kenmerk krijgt of deze vanuit HSE is toegestaan. “Zo vergroten we de grip op de stoffen die ons bedrijf binnen komen.”

Advies aan vakgenoten

Op basis van zijn ervaring heeft Johan ook nog enkele adviezen voor vakgenoten. Hij adviseert om arbo en milieu te combineren bij stoffenbeoordeling. “Kijk niet alleen naar gezondheid en veiligheid, maar bijvoorbeeld ook naar waterbezwaarlijkheid. En stel vragen: wat gebeurt er bij verhitting? Welke filters zijn echt geschikt? Laat mensen niet alleen zeggen dat ze iets gebruiken, maar zorg dat ze laten zien wat ze gebruiken en hoe.”

Tot slot: “Zelfs met een goed systeem moet je blijven nadenken. Chemische veiligheid vraagt om kennis, aandacht en samenwerking. Zo bouwen we bij Mogema elke dag aan een veilige en duurzame werkomgeving. Stap voor stap, maar altijd met volle aandacht.”

Dit artikel is gesponsord door SDU.