Fuzzy is het nieuwe scherp?

In verband met mijn nieuwste boek ben ik geïnterviewd door een aantal journalisten. Interessant, want veel journalisten zijn goed in het stellen van kritische vragen. Wat dat betreft zouden ze het misschien ook goed doen als veiligheids- of risicoprofessionals, maar dat terzijde.

Fuzzy is het nieuwe scherp?

Hoe dan ook, die kritische vragen helpen je vaak om op een andere manier na te denken over wat je hebt geschreven. Laat dat nou net helemaal in lijn zijn met het nieuwe boek!

Tijden een van de interviews werd gezegd dat de verschillende perspectieven helpen om iets scherp te krijgen. Dat leidde vervolgens tot een kleine reflectie en discussie. Want is dat eigenlijk het geval? In eerste instantie zijn we genegen om te zeggen: “Ja, natuurlijk. Want je wilt toch graag de gevaren en risico’s zo duidelijk mogelijk hebben.”

Meer zien door op meer manieren te kijken

Ik kan er zelf over meepraten. Inmiddels ben ik op een leeftijd waarop ik verkeersborden in de verte wel kan onderscheiden. Maar lezen kan ik ze pas als ik dichterbij kom, of wanneer ik een bril draag die me helpt dingen op afstand scherp te zien.

Gelukkig heb ik twee verschillende ogen. Mijn linker werkt beter op afstand en mijn rechter dichtbij. Dus ze kunnen elkaar vaak redelijk compenseren als ik eens geen bril bij me heb. Eigenlijk is dat een beeld dat beter past bij de boodschap die ik met mijn boek wil overbrengen. Namelijk: door op één manier naar de situatie te kijken zie je bijna altijd minder dan wanneer je op meerdere manieren kijkt.

Probeer patronen te zien in plaats van details

Dat geldt al helemaal als we praten over de blinde vlekken die we allemaal hebben. We worden allemaal beïnvloed door allerlei cognitieve biases, ervaringen en opleiding. Een psycholoog neigt ertoe naar de mens te kijken, een ingenieur naar de techniek.

Dat zijn heel natuurlijke beperkingen en het is moeilijk om daar zelf iets aan te doen. Zoals het Bijbelse spreekwoord zegt: het is gemakkelijker om de splinter uit het oog van iemand anders te halen dan de balk uit die van jezelf. Daarom kan het zinvol zijn om niet alleen naar risico’s te kijken, maar ook naar extra perspectieven.

Een ander belangrijk punt is dat het niet altijd gaat om scherpte en precisie. Als je iets heel erg scherp in beeld hebt (bijvoorbeeld dat verkeersbord op grote afstand) kan het zomaar zijn dat je niet ziet wat er in de omgeving gebeurt. Door te scherp te focussen, zien we al gauw door de bomen het bos niet meer. In plaats van scherp te kijken kunnen we dus soms beter door onze oogharen kijken, om patronen zien te in plaats van afzonderlijke details.

Liever een beetje fuzzy dan een scherpe focus

Laten we nog een stapje verder gaan. Als we ons op het verkeerde richten, zien we niet waar de werkelijk problemen liggen. Of waar die misschien over enige tijd kunnen opdoemen. Daarom is het zo belangrijk om meerdere perspectieven in te nemen.

Enerzijds door meerdere ogen toe te laten in een risicoproces (want twee zien meer dan een). Anderzijds door op meer verschillende manieren naar een situatie te kijken. Door een gevarieerder beeld van de situatie te krijgen.

Soms moeten we misschien juist een beetje ‘fuzzy’ worden in plaats van scherp. Een caleidoscoop gebruiken in plaats van een microscoop. Dat kan ten koste gaan van de scherpte van sommige details, maar de kijk op het grote geheel ten goede komen.

Better roughly right than precisely wrong”

Er bestaat een bekende uitspraak die vaak ten onrechte wordt toegeschreven aan de beroemde econoom John Maynard Keynes (ook door mijzelf). Feitelijk schijnen het de woorden te zijn van de achttiende-eeuwse auteur Carveth Read: “Better roughly right than precisely wrong”. Dat lijkt me een prima leidraad voor het omgaan met veel risico’s.

Carsten Busch

Carsten Busch

Safety Mythologist

Carsten Busch woont en werkt in Noorwegen en is onder andere verbonden aan de universiteit in Lund, auteur van de boeken Risicoreflectie, The First Rule Of Safety Culture en Veiligheidsfabels 1-2-3. Ook is hij eigenaar van mindtherisk.com en actief binnen diverse vakforums.

Arbo Actueel - nummer 14 2023

Arbo Actueel - nummer 14 2023

Arbo Actueel, nummer 14 (2023) is verschenen, met actuele berichtgeving over arbeidsomstandigheden en veiligheid.

Vakblad Arbo - Nummer 5 - 2023

Vakblad Arbo - Nummer 5 - 2023

Vakblad Arbo nummer 5 (2023) is verschenen. Thema van dit nummer is Trends in arbo, wat brengt 2024 ons?

Arbo Actueel - nummer 13 2023

Arbo Actueel - nummer 13 2023

Arbo Actueel, nummer 13 (2023) is verschenen, met actuele berichtgeving over arbeidsomstandigheden en veiligheid.

Deze 3 vragen stel je bij het kiezen van een BHV-trainer

Deze 3 vragen stel je bij het kiezen van een BHV-trainer

Hoe kies je als werkgever een BHV-trainer? Zoek op Google, en de aanbieders verdringen zich tot ver beneden je beeldscherm. Toch kun je een rationele...

Arbo Actueel - nummer 12 2023

Arbo Actueel - nummer 12 2023

Arbo Actueel, nummer 12 (2023) is verschenen, met actuele berichtgeving over arbeidsomstandigheden en veiligheid.

Het gevaar van CE-markering

Het gevaar van CE-markering

Risico is meer dan je op het eerste oog denkt. Carsten Busch verhaalt op humoristische wijze over de zin en onzin van CE-markering en de risico's die...

Praktijkblad Veiligheid & Preventie nummer 5 is verschenen

Praktijkblad Veiligheid & Preventie nummer 5 is verschenen

Het nieuwe nummer van het Praktijkblad Veiligheid & Preventie is verschenen. In dit nummer lees je over de overgang en werk, vallen van lage hoogte...

Dit kan echt niet. Met een vuisthamer asbestmateriaal kapot slaan

Dit kan echt niet. Met een vuisthamer asbestmateriaal kapot slaan

Geen maatregelen nemen om valgevaar te voorkomen en zonder adembeschermingsmiddelen asbest verwijderen. Deze asbestsaneerder maakt er een potje van....