Alcohol en werk, dit zijn de aandachtspunten

Honderden bedrijven testen hun personeel op de werkvloer op drugsgebruik, terwijl privacywetgeving dat verbiedt. Dat blijkt uit onderzoek van journalistiek platform Investico. Veel organisaties hebben hun beleid op het gebied van drugs, alcohol en werk dus niet op orde. Dat kan beter.

Alcohol en werk, dit zijn de aandachtspunten

Tests wijzen uit dat er met name veel drugs gebruikt wordt door werknemers die zwaar en eentonig werk moeten verrichten, zoals bijvoorbeeld arbeidsmigranten. Zij werken erg hard. Dat schrijven Trouw, De Groene Amsterdammer en De Stentor.

Wie mogen er getest worden en hoe?

Op grond van de Algemene verordening persoonsgegevens (AVG) mag testen op drank en drugs op het werk alleen als daar een wettelijke grondslag voor is. Zo mogen chauffeurs, schippers, machinisten en piloten getest worden. Maar daar zijn voorwaarden aan verbonden. De test moet worden uitgevoerd door een bedrijfsarts en de uitslag valt onder het medisch beroepsgeheim. Maar in de praktijk laten bedrijven hun personeel gewoon testen door eigen beveiligers of externe testbedrijven.

> LEES OOK: Alcohol- en drugscontroles horen erbij – of niet?

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland willen al langer meer wettelijke mogelijkheden om personeel op drugs te testen. En sinds vorig jaar is het ministerie van SZW bezig de wet zo aan te passen dat testen in ieder geval in BRZO-bedrijven ook mogelijk wordt. Voormalig staatsecretaris Van Ark: “ik moet er niet aan denken dat er een ongeluk gebeurt, tot een grootschalige ramp aan toe, omdat iemand onder invloed van alcohol, drugs of medicijnen is".

De vraag is of testen überhaupt de juiste basis is voor een goed beleid rond alcohol, drugs en medicijngebruik (ADM-beleid). Veel organisaties hebben hun ADM-beleid niet op orde. Dat kan beter. En het mooie is: Arbo in de praktijk kan u daarbij helpen. Hieronder treft u vast een voorproefje uit deze kennisbank.

Kennis maakt veilig!

Wilt u een betrouwbaar antwoord op arbovragen? In de kennisbank Arbo in de praktijk vindt u onderwerpen met maatregelen, tools, jurisprudentie en ongevalsverslagen. U krijgt antwoord om honderden risicovragen op het gebied van Arbobeleid, Werkplek, Arbeidsmiddelen, Gevaarlijke stoffen, Lichamelijke belasting, Psychosociale arbeidsbelasting en de RI&E. Wat levert dit u op?

  • De zekerheid dat uw informatie betrouwbaar is.
  • Meer tijd door het gebruik van checklists, stappenplannen etc.
  • Altijd up-to-date kennis over actuele regelgeving.
  • Een borging van kennis binnen uw organisatie.

Kennis maakt veilig!

Alcohol en werk

Bedrijven zijn volgens de Arbowet verplicht hun werknemers een veilige werkplek te bieden. Dat geldt ook als het gaat om alcohol en werk. Daartoe moeten zij nagaan welke gevaren er aan dit thema zijn verbonden. En ook hoe groot die gevaren zijn: wat is het risico?

Nederland kent 300.000 zware alcoholisten. Tel daar de stevige drinkers (gemiddeld acht glazen alcohol per dag) bij op en het aantal stijgt naar 650.000. Uit onderzoek blijkt dat in elk bedrijf tussen de 3 en 6 procent van de werknemers kampt met een alcoholprobleem.

> LEES OOK: Controle op drank en drugs gaat vóór privacy

De schade door bedrijfsongevallen en verminderde productiviteit bedraagt op jaarbasis zo’n 900.000 euro. Voldoende reden dus om aandacht te besteden aan het thema alcohol en werk en daar een beleid op te voeren.

Aandachtspunten en maatregelen

In de RI&E moet aandacht zijn voor de gevaren van alcohol en werk. Let bij de RI&E en het plan van aanpak in ieder geval op de volgende zaken:

  • een verbod op het gebruik van alcohol op het werk;
  • duidelijk sanctiebeleid formuleren;
  • werknemers aanspreken die met alcohol op op het werk verschijnen;
  • goede voorlichting geven over het beleid en de risico’s van alcohol en werk;
  • leidinggevenden trainen in het herkennen van de symptomen van overmatig alcoholgebruik. Direct leidinggevenden taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden toebedelen in het alcoholbeleid;
  • hulp bieden aan medewerkers met een alcoholprobleem;
  • situaties benoemen waarin medewerkers getest kunnen worden op het gebruik van alcohol.

Denk verder ook aan recepties, zakenlunches, borrels en evenementen, studiedagen en/of congressen buiten het terrein. Zorg dat uw medewerkers bij zulke gelegenheden terughoudend omgaan met het gebruik van alcoholische dranken. Stel bij lunches met externe gasten geen alcoholische dranken beschikbaar of alleen zwak alcoholische dranken en dat in zeer beperkte mate.

Stimuleer het gebruik van alcoholvrije dranken, bijvoorbeeld door die gratis te verstrekken. Denk bij feesten en evenementen aan de inzet van taxi- of busvervoer, zodat iedereen veilig naar huis gaat.

Relevante wetgeving

Arbeidsomstandighedenwetartikel 3 lid 1, Arbobeleid; Arbeidsomstandighedenwet artikel 5, Inventarisatie en evaluatie van risico’s

Jurisprudentie

Terecht ontslag voor dronken vuilnisman?

Neem een kijkje in de Arbo in de praktijk

Nieuwsgierig? Dan wilt u zeker alvast een kijkje nemen in de kennisbank Arbo in de praktijk. Checken of uw ADM-beleid oké is? Of antwoorden zoeken en vinden op honderden andere arbovragen. De Kennisbank Arbo in de praktijk beantwoordt ze. Maak gebruik van de tijdelijke aanbieding en krijg € 100,- korting. U kunt direct aan de slag en krijgt antwoord op de belangrijke arbovragen. Wilt u eerst weten of dit iets voor u is? Vraag de whitepaper over de kennisbank Arbo in de praktijk aan.

Zorgplicht geschonden of kletsverhaal van werknemer?

Zorgplicht geschonden of kletsverhaal van werknemer?

Kan een beknelling een huis-, tuin- en keukenongeval zijn, dat weinig of niets met het werk te maken heeft?

Metselaar valt in put op linke werklocatie 

Metselaar valt in put op linke werklocatie

Een metselaar valt tijdens zijn werkzaamheden in een put en breekt zijn voet. Niet alleen is de put nogal diep, de vloer is bovendien van beton en er...

Medische machtiging na einde wachttijd; mag looninhouding nog?

Medische machtiging na einde wachttijd; mag looninhouding nog?

Als een zieke medewerker onder behandeling is van een specialist, vraagt de bedrijfsarts regelmatig medische informatie op. De werknemer dient...

Straf voor bedrijf, leidinggevende of allebei na ongeval?

Straf voor bedrijf, leidinggevende of allebei na ongeval?

'Taakstraffen opgelegd aan directeur van asbestsaneringsbedrijf na twee arbeidsongevallen'. Dat is de kop van een nieuwsbericht op de website van het...

Werkweigering of arbeidsongeschiktheid?

Werkweigering of arbeidsongeschiktheid?

Is 'werkweigering' een geldige reden voor ontslag op staande voet? Dat hangt af van de omstandigheden, zo illustreert deze rechtszaak.

Duurzaamheid niet langer vrijblijvend. Zo maak je jouw bedrijf CSRD-proof

Duurzaamheid niet langer vrijblijvend. Zo maak je jouw bedrijf...

Vanaf 2024 zijn grote bedrijven als gevolg van de voorgestelde Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht te rapporteren over de...

Hybride werken en spitsheffing gaan niet samen

Hybride werken en spitsheffing gaan niet samen

Koolmees, president-directeur van de NS, wil dat er vanaf 2026 een spitsheffing komt op treinkaartjes op drukke trajecten. Daarmee hoopt Koolmees...

Ontbreken verblijfsvergunning: einde arbeidsovereenkomst?

Ontbreken verblijfsvergunning: einde arbeidsovereenkomst?

Mag een werkgever de arbeidsovereenkomst ontbinden als de werknemer niet meer beschikt over een geldige verblijfsvergunning?