Leer nu de lessen van 50 ongevallen op het werk

Agressie van een patiënt van 120 kilo en een dodelijk incident bij de reparatie van een robot. Het zijn slechts enkele voorvallen uit het boek 50 arbeidsongevallen - oorzaken en lessen. Die leren de arboprofessional hoe hij ongevallen op het werk zoveel mogelijk kan voorkomen en maken het belang van nazorg duidelijk.

Leer nu de lessen van 50 ongevallen op het werk

Dit is weer een van die ongevallen op het werk ... natuurlijk had de monteur zelfs niet in de buurt van de installatie mogen komen. Ten eerste was hij niet opgeleid voor de reparatie van een robot. En bovendien was de ruimte waar die robot stond, voorzien van een deugdelijke afscherming. Hij kon dus alleen naar binnen als de installatie was uitgeschakeld. Althans … in theorie.

Want helaas beschikte de monteur over een speciale sleutel waarmee hij die beveiliging kon omzeilen. Sterker nog, eenmaal in de installatie laat hij die op volle kracht draaien. Met fatale gevolgen. De grijper van de robot drukt hem tegen de wand en hij komt door verstikking te overlijden.

> LEES OOK: Zo belangrijk is afscherming bij robots

Sleutel behoorde gewoon tot vast gereedschap monteurs

Het is een van de trieste verhalen uit het boek ‘50 arbeidsongevallen – oorzaken en lessen’. Auteur Ehsan Kermani weet het nog goed: “Bij dat bedrijf was echt van alles mis. Niet alleen het slachtoffer kon die ruimte in. Na afloop sprak ik met een van de collega's, die vertelde dat hij ook zo'n sleutel had. Net als alle andere monteurs. Die sleutel was gewoon onderdeel van hun vaste gereedschap. Daar kwam nog bij dat de planner erop had gewezen dat de monteur in kwestie onervaren was, maar niemand had daar iets mee gedaan.”

> LEES OOK: Machines met bewegende delen: zo voorkom je ongevallen

Bedrijfsvoering: arbo blijft altijd tiende wiel aan de wagen

Hoe kan zo'n cultuur ontstaan? Volgens Kermani, 25 jaar arbeidsinspecteur bij de Inspectie SZW, ligt de oorzaak bij de directie. “Nee, je moet niet onmiddellijk roepen dat de mensen daar alleen geïnteresseerd zijn in geld verdienen. Dat is te simpel. In werkelijkheid moeten ze hun aandacht richten op heel veel verschillende aspecten van de bedrijfsvoering. Dan blijft arbo altijd het tiende wiel aan de wagen.”

> LEES OOK: Stop efficiënter presteren in je arbopakket

Maar in het geval van die monteur vond Kermani de houding van de directeur onbegrijpelijk. “Die man waste zijn handen in onschuld: 'Ik heb mijn mensen uitgebreide instructies gegeven en ze hebben cursussen gevolgd in Duitsland. Dan heb ik toch niks verkeerd gedaan?’ Maar hij vergat dat hij niet had gecontroleerd of die instructies ook werden opgevolgd. Dat gebrek aan controle vind ik soms verbazingwekkend. Als mensen een muurtje geel verven in plaats van rood, grijpt de leidinggevende meteen in. Waarom doet hij dat dan niet als mensen zichzelf stelselmatig in gevaar brengen?”

> LEES OOK: Veilige werkwijze op papier is niet genoeg

Goede nazorg na ongevallen op het werk nogal eens vergeten

De cultuur is dus essentieel, niet alleen om ongevallen op het werk te voorkomen, maar ook voor een goede nazorg. “Juist die wordt nogal eens vergeten”, zegt Kermani. “Wij behandelden eens een incident waarbij een medewerker klem kwam te zitten in een machine. Door het gebrek aan zuurstof raakte hij zelfs bewusteloos en had hij zijn ontlasting en urine laten lopen. Wat doet zijn leidinggevende? Die laat hem gewoon naar huis rijden, 20 km alleen in de auto.

Eenmaal thuis ziet zijn vrouw dat hij helemaal bont en blauw is. En bovendien erg in de war. Dus laat ze een ambulance komen. Vervolgens blijkt dat er van alles mis is: een klaplong, gekneusde ribben en bloedingen aan de lever. Ik vind dat een onbegrijpelijk verhaal. Vooral omdat er na het incident een BHV ’er aanwezig was. Die had voorgesteld om de man naar huis te laten brengen door een collega, maar dat advies werd niet opgevolgd.”

> LEES OOK: Hoe gaat het nu eigenlijk met Richard?

Nazorg na ongevallen op het werk niet alleen voor slachtoffer

Nazorg is dus belangrijk, maar die moet zich volgens Kermani niet alleen richten op de medewerker. “Kijk naar dat ongeval met die robot. Voor het incident had de betreffende monteur contact opgenomen met twee collega's omdat hij wat aanvullende informatie wilde. Een van die collega's had geweigerd hem te helpen, omdat hij het te riskant vond om dat over de telefoon te doen. Maar een ander had de informatie wél gegeven – en daar zat diegene na afloop vreselijk mee in zijn maag. Het was een grote man met grote handen, maar tijdens het gesprek met mij barstte hij in huilen uit.”

“Dat is iets waar een werkgever rekening mee moet houden: krijgt iemand tijdens het werk een ongeval, dan kan die daar lang last van houden – maar hij niet alleen. Hetzelfde geldt voor de mensen die er naast stonden, en voor de partner en kinderen. Ook die moet je bij de opvang betrekken.”

> LEES OOK: Zo gaat het nu met Richard de Kovel (interview)

50 arbeidsongevallen – oorzaken en lessen

Naast ongevallen op het werk behandelt ‘50 arbeidsongevallen – oorzaken en lessen’ ook de arbowetgeving en een simpele methode voor ongevalsonderzoek. Daarnaast bevat het artikelen over nazorg. Wat het boek volgens Kermani uniek maakt? Dat die ongevallen op het werk uit alle sectoren komen. “Dat is belangrijk, want het laat zien dat dezelfde risico’s bestaan in verschillende branches. Neem bijvoorbeeld vallen van hoogte. De meeste mensen denken dan direct aan de bouw, maar dat is niet helemaal terecht. Want je ziet dit risico ook in bijvoorbeeld installatiebedrijven en magazijnen. En niet alleen daar. Ooit sprak ik een medewerker in het theater: die viel van het podium en brak zijn been.”

Veel droefenis, maar toch ook hoopgevende ontwikkelingen

Toch stemt het boek niet alleen droevig. Want Kermani zag tijdens zijn jarenlange carrière ook zaken die hem hoop gaven. “Ik heb eens gesproken met een verpleegkundige, een kleine vrouw van nog geen 50 kg. Zij werkte met patiënten met een cognitieve beperking. Eén van hen, een grote kerel van 120 kg, had haar aangevallen.”

“Nu is agressie en geweld in de zorgsector een groot probleem, maar bij deze organisatie was het zelfs nog wat groter dan gemiddeld. Ze hadden daar maar liefst 2000 mensen in dienst, maar hadden heel weinig voorzorgsmaatregelen genomen. Je zag bijna geen goede alarmprocedures. En als medewerkers hun problemen aankaartten bij de leidinggevende, luisterde die nauwelijks.”

> LEES OOK: Voor ongewenst gedrag moet je in de zorg zijn

Maar daar kwam verandering in. Want Kermani heeft hier naar eigen zeggen goed huisgehouden. “Een van de problemen was de opbouw van het personeelsbestand: dat bestond voor maar liefst de helft uit oproepkrachten. In samenspraak met de ondernemingsraad en de Inspectie hebben ze dat teruggebracht tot een derde. En ook op andere fronten zag je een enorme verbetering. Zo werd de alarmprocedure veel professioneler en kregen mensen een veel grondiger opleiding. Wat die organisatie in een jaar tot stand had gebracht … ik was er echt heel trots op.”

> LEES OOK: In 3 stappen naar een gezond organisatieklimaat

Alles perfect geregeld, maar toch een ongeval – het gebeurt

Soms is zo’n verbetering niet eens nodig. Want af en toe valt een ongeval het bedrijf niet te verwijten. “Een man was eens bezig met een freesmachine en daarbij ging er iets fout. Hij had iemand erbij geroepen, was even afgeleid en was vervolgens een vinger kwijtgeraakt. Maar dat bedrijf kreeg uiteindelijk geen boete. Sterker nog: het bleek dat ze daar alles perfect hadden geregeld. De machine werkte uitstekend en de man was prima geschoold. Ook had de organisatie alle risico's in kaart gebracht en die met behulp van kleuren aangegeven. Uiteindelijk heeft de Inspectie de werkgever zelfs geïnterviewd. Als voorbeeld van een bedrijf waar ze veiligheid wél serieus namen.”

Tekst | Peter Passenier

> TIP: boek ‘50 arbeidsongevallen – oorzaken en lessen’ van Ehsan Kermani
50 arbeidsongevallen – oorzaken en lessen: leren van ongevallen op het werk
Met deze 4 types veiligheidsindicatoren bewaak je het veiligheidsniveau

Met deze 4 types veiligheidsindicatoren bewaak je het...

Een belangrijk doel voor iedere organisatie is om de veiligheid te optimaliseren en het aantal incidenten te minimaliseren. Een uitdaging hierbij: de processen binnen de organisatie zodanig monitoren dat het niveau van veiligheid gewaarborgd wordt. Goed geselecteerde veiligheidsindicatoren spelen hierbij een belangrijke rol.

Gebroken enkel door vallen van vide 

Gebroken enkel door vallen van vide

Vooruitwerken is een goede zaak, denkt deze loodgieter. Alleen ontbreekt de randbeveiliging nog bij zijn werkzaamheden op hoogte. Is het vallen van de vide de opdrachtgever te verwijten?

Deskundigenoordeel altijd nodig, ondanks lange wachttijd?

Deskundigenoordeel altijd nodig, ondanks lange wachttijd?

Wil een werknemer een loonvordering tijdens ziekte instellen? Of een werkgever een werknemer ontslaan vanwege schending van de re-integratieplicht? Dan is het volgens de wet verplicht om een deskundigenoordeel van het UWV te overleggen. Maar wat als dit oordeel maanden op zich laat wachten?

Meten, weten en leren

Meten, weten en leren

Zelf ben ik erg goed in multitasken. Ik weet dat je achter het stuur geen telefoon moet gebruiken, maar in mijn geval is dat geen probleem. Ik plaats moeiteloos als arboprofessional een post op LinkedIn terwijl ik met één vaste hand mijn auto door het verkeer loods.

Verstoorde arbeidsrelatie leidt tot ontslag. Terecht of niet? 

Verstoorde arbeidsrelatie leidt tot ontslag. Terecht of niet?

In deze rechtszaak leidt een verstoorde arbeidsrelatie tot de ontbinding van een arbeidsovereenkomst. De zaak is een voorbeeld van waar tegenstrijdige verwachtingen en communicatiestoornissen toe kunnen leiden.

Wet- en regelgeving bij vervoer van gevaarlijke stoffen

Wet- en regelgeving bij vervoer van gevaarlijke stoffen

Iedere dag gaan er gevaarlijke stoffen op transport. Dit kan op verschillende manieren: via de weg, een pijpleiding, het spoor, de binnenwateren, de zee of door de lucht. Het vervoer van gevaarlijke stoffen brengt risico's met zich mee.

Zieke taxichauffeur werkt niet mee aan re-integratie en krijgt ontslag. Mag dat?

Zieke taxichauffeur werkt niet mee aan re-integratie en krijgt...

Een zieke taxichauffeur is onbereikbaar en weigert structureel mee te werken aan zijn re-integratie. Is hij beschermd door zijn ziekte of mag de werkgever hem toch ontslaan?

5 best gelezen artikelen in oktober

5 best gelezen artikelen in oktober

Wat lazen arboprofessionals de afgelopen maand? Dit zijn de 5 best gelezen artikelen in oktober 2024.