In veel bedrijven constateer ik die labbekakkerigheid. De leiding stelt wel regels op en verwijst de medewerkers ernaar via intranet. Maar in de praktijk worden de regels niet nageleefd, laat staan gehandhaafd.
Vergelijk dit met het functioneren van docenten op scholen. Als een docent geen strakke discipline aanhoudt en zich als een popiejopie gedraagt, is het binnen de kortste keren chaos in de klas. Lijkt leuk, is het niet. De docent wordt ongelukkig en de leerprestaties van de leerlingen hollen achteruit.
Werknemers gedragen zich vaak als kinderen en moeten daarom ook zo worden behandeld”
Kinderen proberen natuurlijk grenzen te verleggen. Een oud opvoedkundig boek hierover heet ‘Kinderen dagen ons uit’. Dat doen veel werknemers trouwens ook. De Arbowet zegt dat ook de werknemers een eigen verantwoordelijkheid hebben. Maar die gedragen zich vaak als kinderen en moeten daarom door hun leidinggevenden ook zo worden behandeld.
Labbekakkerigheid bij practicumleiding
Een voorbeeld uit de praktijk. In een scheikundefaculteit legde de leiding aan het begin van een eerstejaarspracticum uit dat iedereen verplicht is een veiligheidsbril en een laboratoriumjas te dragen. Zij vertelden daarbij ook dat iedereen die zich daar niet aan hield, weggestuurd zou worden. En dat betekent studievertraging, omdat dat practicum maar eens per jaar wordt gegeven.
Inderdaad, in de eerste week werd een student weggestuurd, met als gevolg dat alle 150 studenten wisten waar zij zich aan moesten houden. Er was ook direct een onderlinge aanspreekcultuur: studenten waarschuwden elkaar als iemand het vergat. Iedereen vond daarna het dragen van een veiligheidsbril en laboratoriumjas heel gewoon.
Een jaar later ging de practicumleiding een andere koers varen. Ze legden de regel nog wel aan het begin van het practicum uit, maar lieten de verantwoordelijkheid vervolgens aan de studenten. Een beetje onder het motto ‘je bent volwassen, dus je ziet maar’. Studenten werden er niet op aangesproken als zij zich niet aan de regel hielden: labbekakkerigheid bij de practicumleiding dus. Binnen no-time droeg niet iedereen meer veiligheidsbrillen en labjassen: ‘labzwanserigheid’ bij de studenten.
Wat is er fout aan wederzijdse discipline?
Hetzelfde gebeurt in bedrijven, daar zoeken werknemers ook vaak de grenzen op. De leiding heeft geen zin in handhaven en laat het toe dat medewerkers regels niet of slecht naleven. Labbekakkerigheid bij de leiding, lapzwanserig gedrag bij de medewerkers. Het resultaat: belabberd.
De leidinggevenden gaan hiermee voorbij aan hun wettelijke verplichting dat zij moeten zorgen voor veilige en gezonde werkomstandigheden. Dat betekent dus ook: grip houden op het gedrag van medewerkers.
Wat is er fout aan discipline aan beide kanten? Beide partijen worden er gelukkiger van, beide partijen weten waar zij aan toe zijn en het geheel leidt tot betere resultaten. Dus niet langer afglijden en soepel zijn, maar weg met de labbekakkerigheid.
Tekst | Wim van Alphen, hoger veiligheidskundige en arbeidshygiënist (PHOV)
