Grondig onderzoek naar (ernstige) ongevallen kan inzicht geven in hoe die ongevallen hebben kunnen ontstaan. Om echt te kunnen leren van zulke (bijna-)arbeidsongevallen is het van belang te onderzoeken welke omstandigheden daar een rol bij hebben gespeeld. Om ook de achterliggende oorzaken bloot te leggen.
(Bijna-)ongevallen onderzoeken begint bij melden
Werknemers kijken dagelijks naar hun werkplek. Zorg ervoor dat medewerkers onveilige en ongezonde situaties op die werkplek kunnen melden. De werkgever moet daarvoor een laagdrempelig systeem opzetten en alle meldingen serieus behandelen. Belangrijk daarbij is dat de melder van de leidinggevende hoort hoe die laatste de melding afhandelt.
Medewerkers moeten vooral ook bijna-ongevallen melden. Want hoewel er bij een bijna-ongeval gelukkig niets is gebeurd, had dat onder andere omstandigheden anders kunnen uitpakken. Daarom is het melden van deze voorvallen erg belangrijk. Dan kan het bedrijf maatregelen treffen om soortgelijke situaties voortaan te voorkomen.
Geen schuldige zoeken, maar oorzaak vinden
Na elk ongeval is onderzoek nodig. Maak medewerkers duidelijk dat zo'n ongevalsonderzoek geen politieonderzoek is. Het gaat om het achterhalen van de oorzaak, niet om het aanwijzen van een schuldige. Alleen in een vriendelijke, open sfeer komt alle informatie boven tafel.
Kijk daarbij niet alleen naar de directe oorzaken, maar zoek ook naar de onderliggende oorzaken, bijvoorbeeld de organisatie van het werk. Deel na afronding van het onderzoek de resultaten met de medewerkers. En vertel vooral welke maatregelen het bedrijf neemt om een dergelijk ongeval in de toekomst te voorkomen.
1. Leren van arbeidsongevallen: Storybuilder
Om te leren van ongevallen kunnen veiligheidskundigen van bedrijven of ondersteunende arbodiensten gebruikmaken van Storybuilder. Dit helpt hen bij het uitvoeren van verbeteringen en het opstellen van doeltreffende inspecties.
Storybuilder is namelijk een databank waarin bedrijven alle door de Inspectie SZW onderzochte ongevallen kunnen raadplegen. Het gaat daarbij om arbeidsongevallen in een groot aantal sectoren en met specifieke arbeidsmiddelen als liften of heftrucks. Ze zijn onderverdeeld in 36 typen, van vallen van hoogte tot ongevallen met machines.
Maar de methode heeft ook nadelen. Zo ontbreekt een gedetailleerd tijdsverloop en laat het diagram niet zien waar meerdere oorzaken gelijktijdig optreden. Om dit laatste te ondervangen kunnen gebruikers de EN-poorten en OF-poorten uit de foutenboom gebruiken.
Wet- en regelgeving
- Arbowet artikel 9 Melding en registratie van arbeidsongevallen en beroepsziekten
- Arbobesluit artikel 1.53 Melding arbeidsongevallen
- Arbobesluit artikel 2.1 Melding gegevens
- Arbobesluit artikel 2.42c Melding van ongevallen en bijna ongevallen
- Art. 7: 658.BW, Aansprakelijkheid werkgever als een werknemer schade lijdt
Bron: Arbo in de praktijk.nl
Pieter Diehl is gecertificeerd Hogere veiligheidskundige en verbonden als expert aan de Kennisbank Arbo in de praktijk.