RTL Nieuws deed samen met de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen onderzoek naar racisme op de werkvloer. 305 vertrouwenspersonen deden (anoniem) mee en gaven inzicht in de hoeveelheid en de aard van de meldingen die zij over racisme krijgen. Ook spraken we met een aantal van de respondenten om meer inzicht te krijgen in de situaties die zij tegenkomen.
Gemeld racisme is nog maar topje van de ijsberg
Meer dan een derde van de 305 ondervraagde vertrouwenspersonen kreeg afgelopen jaar meldingen van racisme op de werkvloer. De meeste meldingen gingen over een collega (41 procent), gevolgd door meldingen over een leidinggevende (37 procent). Dat worden er meer, ziet bijna een derde van de vertrouwenspersonen die te maken krijgen met racismemeldingen. "Dit is het topje van de ijsberg", zegt Inge te Brake, voorzitter bij de LVV. "Zeker als het over racisme gaat, is de stap naar de vertrouwenspersoon groot."
Weg naar vertrouwenspersonen wordt vaker gevonden
"Een aantal jaar geleden was er nog amper sprake van meldingen over racisme. Ik ben niet blij dat het voorkomt, maar ik ben wel blij dat men de weg naar de vertrouwenspersoon weten te vinden", vertelt Te Brake.
Uitschelden en grappen over etniciteit
Vertrouwenspersonen beschrijven dat medewerkers binnen hun organisatie worden uitgescholden of slachtoffer zijn van grappen over hun etniciteit. Ook kwamen er meldingen dat mensen werden buitengesloten en niet werden uitgenodigd voor een bedrijfsfeest of vervolgopleiding.
Racisme gebeurt niet altijd bewust
Dat ziet ook een van de respondenten. "Wat ik zie is voornamelijk het sociaal buitensluiten van een medewerker of betrokkene. Dat iemand niet mee mag doen, vanwege huidskleur of etnische achtergrond." En dat gaat niet altijd bewust. "Vaak komt het door onbewuste veronderstellingen of aannames."
Tijd om vooroordelen af te leren
Buitensluiten gebeurt volgens Te Brake niet alleen maar door onbewuste aannames. "Mensen reageren nog steeds veel vanuit vooroordelen. Het wordt tijd dat we dit af gaan leren."
Stap naar vertrouwenspersoon te gaan is groot
Maar vertrouwenspersonen zien ook dat slechts een deel van wat zij zien gebeuren, als melding bij hun terecht komt. "De weg naar een vertrouwenspersoon is soms lang en onbekend. Soms zou ik willen dat ze gewoon langs kunnen komen voor hun verhaal."
Te Brake: "Belangrijk daarbij is dat medewerkers weten dat een gesprek met een vertrouwenspersoon vertrouwelijk is en dat er altijd sprake is van geheimhouding. Het is belangrijk dat de medewerker zich realiseert dat hij altijd de regie blijft houden."
